Rapport Rekenkamer: Huisartsentekort bestaat echt en groeit alleen maar

donderdag 3 april 2025
timer 4 min

Foto: Shutterstock

Uit het rapport 'Focus op huisartsentekort' van de Algemene Rekenkamer blijkt dat een op de twintig Nederlanders momenteel op zoek is naar een huisarts. In 2024 had ongeveer 60% van de huisartsenpraktijken een patiëntenstop, waardoor het voor veel mensen moeilijk is om zich bij een nieuwe praktijk in te schrijven. De verwachting is dat het tekort aan huisartsenzorg de komende jaren verder zal toenemen.

Het rapport stelt dat tussen de 777.000 en 926.000 Nederlanders geen huisarts hebben of een nieuwe huisarts zoeken. Dit omvat een groep van 45.000 tot 194.000 mensen die helemaal geen huisarts hebben, en nog eens 732.000 mensen die wel ingeschreven staan maar een andere huisarts willen.

Grote regionale verschillen

Er zijn grote regionale verschillen in de toegankelijkheid van huisartsenzorg. In Friesland, Drenthe en Zeeland zijn relatief weinig patiëntenstops, terwijl regio’s zoals Haaglanden, Zuid-Holland-Zuid, Gooi- en Vechtstreek en Amersfoort en omgeving de meeste beperkingen kennen. In die gebieden had in 2024 minstens driekwart van de praktijken een patiëntenstop.

Afnemend aantal praktijkhouders

Naast de patiëntenstops kampt de huisartsenzorg met een ander structureel probleem: het dalende aantal praktijkhouders. Steeds meer huisartsen werken als waarnemer of zijn in dienst van een andere praktijkhouder, wat betekent dat er minder praktijken zijn waar patiënten zich kunnen inschrijven. Zonder praktijkhouders is de continuïteit van de huisartsenzorg in gevaar.

Toename van het tekort

De groeiende zorgvraag, met name door vergrijzing, draagt bij aan het huisartsentekort. Daarnaast zijn er de afgelopen jaren meer taken bij de huisarts komen te liggen, zoals extra zorg voor chronische aandoeningen en wachttijden in de geestelijke gezondheidszorg. De Algemene Rekenkamer constateert ook dat de instroom in de huisartsenopleiding achterblijft bij de noodzakelijke aantallen, terwijl de uitstroom juist hoog is. De komende twintig jaar zal naar verwachting 56% van de huidige huisartsen stoppen, niet alleen door pensionering maar ook doordat sommigen het vak eerder verlaten. Vooral in snel vergrijzende regio’s, zoals de Achterhoek en Noord-Holland Noord, wordt een toename van tekorten verwacht.

Voorbeelden: Zwolle, Den Haag, Goes en Doetinchem

De impact van het huisartsentekort verschilt sterk per regio, zoals te zien is in Zwolle, Den Haag, Goes en Doetinchem.

  • Zwolle: Hier lijkt de druk op de huisartsenzorg relatief mee te vallen. Het aantal huisartsbezoeken per patiënt per jaar ligt lager dan in vergelijkbare gemeenten en er zijn relatief veel huisartsen per inwoner (1 huisarts per 1199 inwoners). Toch heeft 45 tot 55% van de huisartsen een gedeeltelijke of volledige patiëntenstop (Druk op huisarts in Zwolle lijkt mee te vallen).
  • Den Haag: In deze stad is de situatie aanzienlijk problematischer. Het aantal huisartsen per inwoner ligt lager dan in vergelijkbare gemeenten (1 huisarts per 1560 inwoners), en meer dan 75% van de praktijken heeft een patiëntenstop. Hoewel Haagse patiënten gemiddeld minder vaak naar de huisarts gaan dan inwoners van vergelijkbare gemeenten, is de druk op de huisartsenzorg aanzienlijk door het beperkte aantal beschikbare huisartsen (Huisarts in Den Haag heeft het druk).
  • Goes: In Goes is de huisartsendichtheid laag. Voor elke 1804 inwoners is er slechts één huisarts beschikbaar, terwijl dat aantal in vergelijkbare gemeenten op 1408 ligt. Dit betekent dat er in Goes verhoudingsgewijs minder huisartsen zijn. Toch valt de situatie in Zeeland mee vergeleken met andere regio’s: minder dan 45% van de praktijken heeft een patiëntenstop (Huisarts in Goes druk).
  • Doetinchem: Hier is de druk op de huisartsenzorg aanzienlijk. Niet alleen is het aantal huisartsen per inwoner laag (1 huisarts per 1656 inwoners vergeleken met 1 per 1298 in vergelijkbare gemeenten), maar ook bezoeken inwoners hun huisarts relatief vaak (gemiddeld 5,2 keer per jaar). Bovendien heeft 45 tot 55% van de huisartsen een gedeeltelijke of volledige patiëntenstop (Huisarts in Doetinchem druk).

Fleur Agema: ‘Spreiding is het probleem’

Minister Fleur Agema laat in een reactie op het Rekenkamer-onderzoek weten dat zij nog altijd van mening is dat spreiding het probleem is. Ze schrijft: 'Mijn beeld is genuanceerder: ik zie dat er - zeker op sommige plekken - een tekort aan huisartsenzorg is.' Agema noemt het belangrijk dat elke Nederlander zich bij een huisarts in de buurt kan inschrijven. De Rekenkamer concludeert echter dat hier momenteel niet aan wordt voldaan. Om de tekorten tegen te gaan, zet de minister in op het beperken van de zorgvraag en het stimuleren van praktijkhouderschap. Een van de directe maatregelen die de minister volgens de Rekenkamer kan nemen, is het financieren van extra opleidingsplekken voor huisartsen.

LHV: ‘Jonge huisartsen in onzekerheid’

'De minister erkent dus toch wel dat er een tekort is en zegt dat ze graag meer praktijkhouders wil', concludeert Marjolein Tasche, voorzitter van Landelijke Huisartsen Vereniging, bij EenVandaag. 'We weten dat van alle jonge huisartsen het merendeel praktijkhouder wil worden op den duur. Maar het vinden van huisvesting is lastig en de tarieven voor de basiszorg door huisartsen geven ook wel wat onzekerheid.'


Bronnen:

Meer artikelen met dit thema

Bob van Ravensberg - Foto: Fysiovakbond FDV
mic_external_onInterview

Bob van Ravensberg (Fysiovakbond FDV): ‘Elke dag stoppen tien fysiotherapeuten, maar de politiek grijpt niet in’

3 jul om 12:30 uurtimer6 min

Fysiotherapeuten verlaten in groten getale het vak vanwege lage tarieven en een te hoge…

Lees verder »
Demissionair minister Daniëlle Jansen (NSC) (Foto: Rijksoverheid/Martin Beekman)
flash_onNieuws

Zorgpartijen en ministerie bereiken akkoord over AZWA

2 jul om 14:00 uurtimer3 min

Na uitvoerige onderhandelingen hebben het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (…

Lees verder »
Laura Bas (Foto: Jitske Seckel)
all_inclusiveAchtergrondartikel

Laura Bas over vier generaties op de werkvloer: ‘Zoek de verbinding in plaats van de verschillen’

23 jun om 09:00 uurtimer4 min

Generatie Z-expert Laura Bas gaf tijdens de Dag van de Praktijkmanager op 12 juni een inspirerende keynote over…

Lees verder »

Zelfstandig specialist worden? Wat je moet weten over toetreden tot een maatschap

20 jun om 09:30 uurtimer3 min

Voor veel medisch specialisten is toetreden tot een maatschap een belangrijke mijlpaal in hun loopbaan. Het…

Lees verder »
Nora Ennahachi - Foto: eigen foto
all_inclusiveAchtergrondartikel

Nora Ennahachi bij de PM Dag: ‘Begin bij authentiek leiderschap, ontwikkel je en maak je onmisbaar’

17 jun om 16:00 uurtimer5 min

Tijdens een boeiende masterclass deelde Nora Ennahachi, operationeel directeur van MyDent en oprichter van Dent…

Lees verder »
Erik van Dam: VvAA
mic_external_onInterview

Erik van Dam (VvAA) over nieuwe zzp-wetten: ‘De wetsvoorstellen gaan alweer op de lange baan’

16 jun om 16:30 uurtimer5 min

De val van het kabinet-Schoof begin juni maakt de inwerkingtreding van nieuwe zzp-wetgeving…

Lees verder »
Foto: Jitske Seckel
flash_onNieuws

Eerste impressie van de Dag van de Praktijkmanager (2025): ‘Zorg dat je impact als leider duurzaam is’

13 jun om 11:30 uurtimer6 min

De Dag van de Praktijkmanager heeft dit jaar als thema ‘het leukste vak ter wereld’. Dagvoorzitter Charlotte…

Lees verder »
Michel Fortman VvAA
mic_external_onInterview

Michel Fortman (VvAA) tijdens de PM Dag: ‘Ziekteverzuim neemt toe, vooral door mentale druk’

6 jun om 14:30 uurtimer5 min

Michel Fortman, senior verzuimadviseur bij VvAA, ziet het ziekteverzuim in de eerstelijnszorg…

Lees verder »