Een goed gesprek over roken begint niet met adviezen, maar met aandacht. Je wilt begrijpen wanneer iemand rookt, waarom dat moment zo sterk is en welke pogingen al zijn gedaan. Als je eerst luistert en erkenning geeft, ontstaat ruimte om samen kleine stappen te kiezen. Zo voelt het gesprek veilig en blijft het onderwerp op tafel, ook als er eerdere teleurstellingen waren. Met rustige taal, heldere afspraken en een team dat dezelfde boodschap gebruikt, zet je een lijn neer die patiënten herkennen bij ieder contactmoment.
Stichting Stop Bewust: Gesprekken over roken die wel blijven hangen
woensdag 5 november 2025
3 min
Spreek een taal en een toon in het team: ‘We vragen iedereen standaard naar roken omdat het veel invloed heeft op gezondheid.’ (Foto: Shutterstock)
Luisteren, erkenning en eerste stappen
Start met open vragen. Wanneer gaat de eerste sigaret aan, wat triggert de volgende en wat hielp al eens een beetje. Benoem dat gewoonten en stress vaak meespelen en dat jij nieuwsgierig bent naar wat voor die persoon haalbaar is. Bij aanstaande ouders verdient stoppen met roken tijdens de zwangerschap extra aandacht om snel stappen te kunnen zetten. Bespreek de veiligheid thuis, steun van een partner en familie en leg uit hoe je kleine successen zichtbaar maakt zonder te veel druk op te leggen. Maak het concreet en eenvoudig. Vraag om één haalbare stap voor de komende week, zoals een rookvrije ochtend of een kort rooklogboek. Maar ook het proces zelf bespreekbaar, zodat fouten oké zijn om te delen.
Eén taal in het team
Wat je in de spreekkamer zegt, krijgt meer effect als je team dezelfde toon gebruikt. Spreek daarom een paar vaste zinnen af, bijvoorbeeld: ‘We vragen iedereen standaard naar roken omdat het veel invloed heeft op gezondheid.’ Herhaal af en toe waarom je dit doet, zodat het normaal en voorspelbaar wordt. Laat je informatiesysteem ook meedoen. Een duidelijke rookstatus en korte sjablonen maken het makkelijk om de draad op te pakken. Plan meteen een laagdrempelig vervolgcontact. Dat kan een kort telefoontje zijn of een bericht via het patiëntenportaal. Verwijs daarbij naar de stap die de patiënt zelf koos. Zo blijft de regie bij de patiënt en hoef jij het wiel niet telkens opnieuw uit te vinden.
Omgaan met weerstand en voortgang volgen
Weerstand hoort bij veranderen. Het onderwerp stoppen met roken is geen toets die je haalt of zakt, maar een traject met proefrondes waarin je samen leert wat werkt. Benoem alles dus rustig: je hoort dat het nu niet uitkomt of dat eerdere pogingen moe maakten. Vraag toestemming om één idee te delen en bied twee opties waaruit iemand kan kiezen, bijvoorbeeld uitstel met een nieuwe datum of een proefperiode met minder roken. Vraag wie thuis of op het werk kan helpen en welke afspraken haalbaar zijn, zoals rookvrije pauzezones. Houd intussen simpele cijfers bij. Hoe vaak is het roken besproken, hoeveel vervolgafspraken zijn gemaakt en hoe vaak is een week rookvrij gelukt. Deel die inzichten kort in het teamoverleg, samen met één praktijkvoorbeeld. Zo verbeter je stap voor stap en blijft het gesprek levend, zonder extra papierwerk.
Links:
Reactie toevoegen