Trekken zonder tandheelkundige noodzaak: tandartsen zwichten massaal voor patiënt

woensdag 12 februari 2025

timer 3 min

(Foto: Shutterstock)

Een meerderheid van de tandartsen en kaakchirurgen in Nederland voert een verzoek uit om tanden of kiezen te verwijderen, zelfs als daar geen tandheelkundige noodzaak voor is. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van Dyonne Broers aan het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam.

Uit haar enquête onder 72 kaakchirurgen en 242 tandartsen blijkt dat bijna 70 procent van de tandartsen en ruim 80 procent van de kaakchirurgen in de afgelopen drie jaar minstens één keer een dergelijk verzoek kreeg. Meer dan driekwart van de tandartsen en bijna twee derde van de kaakchirurgen ging hier daadwerkelijk op in.

‘De uitkomsten uit mijn vragenlijstonderzoek zijn extra interessant, omdat de meeste behandelaars aangeven een verzoek om tanden en kiezen te verwijderen zonder tandheelkundige reden, uit te voeren,’ concludeert Dyonne Broers (Zie: Trekken zonder noodzaak: helft tandartsen zwicht voor patiënt).

Ethisch dilemma

Dit brengt een ethisch dilemma met zich mee, stelt ze. Enerzijds hebben zorgverleners de plicht om patiënten niet te schaden, anderzijds staat de autonomie van de patiënt voorop. ‘Alle tandartsen hebben bij hun afstuderen de eed of de gelofte afgelegd. Het is een ethisch principe: je mag de patiënt niet schaden. Maar dat doe je in mijn ogen wél als je kiezen of tanden trekt die eigenlijk nog te redden zijn.’

Toch voelen tandartsen zich vaak gedwongen om een tand of kies te trekken, bijvoorbeeld vanwege de financiële situatie van de patiënt en de systematiek van de Zorgverzekeringswet. ‘Voor vrijwel alle tandartskosten moet je zelf opdraaien, maar een kunstgebit wordt voor 75 procent vergoed uit de basisverzekering,’ aldus Broers. ‘Sommige mensen kiezen er daarom bewust voor hun gebit te laten trekken.’ Daarnaast zijn er patiënten die uit angst voor de tandarts liever hun gebit laten verwijderen dan reguliere behandelingen te ondergaan. ‘Dan ben je er vanaf en hoef je in de toekomst geen enge behandelingen meer te ondergaan,’ hoort Broers regelmatig.

Discussie over basispakket

De resultaten van het onderzoek vragen om verdere discussie, vindt Broers. ‘Laten we het er in godsnaam met elkaar over hebben en ook gewoon constateren dat dit aan de hand is, want dan kan je zoeken naar oplossingen.’

Mogelijke oplossingen liggen onder andere in betere toegang tot angstbehandelingen en het bespreekbaar maken van goedkopere alternatieven voor dure tandheelkundige ingrepen. ‘Ik vind dat tandartsen vaak een dure oplossing voorstellen. Je kan ook meedenken en met goedkopere behandelingen komen.’ Daarnaast zou het terugbrengen van tandheelkundige zorg in het basispakket volgens Broers kunnen bijdragen aan het verkleinen van de gezondheidskloof.

Het promotieonderzoek van Dyonne Broers, getiteld Is the customer King? Ethical and psychological considerations regarding tooth removal, werd begeleid door promotoren prof. dr. Ad de Jongh en prof. dr. Jan de Lange.