Fysiotherapeut Charissa van Bruggen: ‘Elke dag blij dat we mensen weer een stapje verder laten lopen’

Psychosomatisch fysiotherapeut Charissa van Bruggen combineert haar liefde voor beweging met een uitgesproken visie op de wisselwerking tussen lichaam en geest. In haar praktijk in de Ronde Venen helpt ze patiënten met chronische pijn, stress gerelateerde klachten en leefstijluitdagingen. Haar aanpak bestaat uit een mix van westerse geneeskunde, oosterse filosofie en veel judowijsheid. ‘Het gaat niet om perfectie, maar om progressie.’

Al twintig jaar woont en werkt Charissa van Bruggen in het Groene Hart, in Vinkeveen en Mijdrecht. De hoofdlocatie van de praktijk VB Fysio & Leefstijl is gevestigd in Medisch Centrum Vinkeveen, een groot gezondheidscentrum waar multidisciplinaire samenwerking centraal staat. In nevenvestigingen bij een sportcentrum, een voetbalvereniging en een kickbokscentrum ondersteunt ze met haar team allerlei sporters.

Nederigheid, respect en flexibiliteit

Haar loopbaan in de fysiotherapie begon op de judomat. ‘Mijn liefde voor bewegen en nieuwsgierigheid naar het functioneren van het lichaam brachten me bij fysiotherapie. Ik overwoog een opleiding tot verpleegkundige of tot psycholoog, maar koos uiteindelijk voor fysiotherapie vanwege de sterke link met sport en herstel.’

De waarden die ze opdeed in de dojo (de oefenzaal voor onder meer judo – red.) zijn tot op de dag van vandaag leidend in haar werk. ‘In judo leerde ik vallen en weer opstaan. Dat  heeft me gevormd: nederigheid, respect, gelijkwaardigheid en flexibiliteit zijn belangrijke waarden voor me. Die filosofie pas ik nog steeds toe, zowel professioneel als privé. Ik ben niet bang om te vallen.’

Man-vrouw bedrijf

Van Bruggen runt de praktijk samen met haar partner, die eveneens fysiotherapeut is. ‘We begonnen met orthopedische diagnostiek, met name knie- en schouderproblematiek. Mijn partner werkt nauw samen met chirurgen en assisteert ook in operatiekamers, waardoor we veel medische kennis in huis hebben. We zijn nieuwsgierig, leergierig en een tikkeltje vakidioot. Dat maakt dat het nooit als werk voelt. Elke dag zijn we blij dat we mensen weer een stapje verder kunnen laten lopen.’

Na haar studie fysiotherapie specialiseerde ze zich in de psychosomatische fysiotherapie, een vakgebied dat de verbinding tussen lichaam en geest onderzoekt. ’Ik miste iets in de reguliere fysiotherapie: het begrijpen van waaróm iemand vastloopt. Waarom houdt iemand chronische pijn? Waarom blijft hij of zij vaak in een negatieve spiraal zitten? Daar wilde ik meer van weten.’

Vicieuze cirkel doorbreken

Een deel van haar patiënten kampt met hardnekkige klachten waar geen direct medische oorzaak voor te vinden is. ’Stel, iemand heeft al twee jaar kniepijn, maar scans laten niets zien. Dan is er vaak meer aan de hand: stress, angst, overbelasting. Die persoon zit in een vicieuze cirkel: door veel pijn ga je minder bewegen, krijg je weer meer pijn en zo daalt je kwaliteit van leven.’

Haar aanpak begint bij de erkenning dat de pijn die deze patiënten ervaren echt is, vertelt Charissa. ’Patiënten horen vaak: “Het zit tussen je oren.” Dat voelt als een afwijzing. Ik zeg: “Jouw pijn is echt, maar de oplossing ligt misschien anders dan je denkt.” Daarom gaan we samen uitzoeken wat wél werkt. Dan beginnen we stap voor stap de kluwen te ontrafelen. Soms duurt dat wel drie tot negen maanden. Het gaat om gedragsverandering: anders omgaan met pijn, de spanning herkennen en kleine successen vieren.’

Aarde, groen, stabiliteit

De praktijk VB Fysio & Leefstijl heeft ze ingericht volgens de vier natuurelementen. ‘Mijn kamer heeft het thema aarde. Veel mensen die hier komen zijn niet geaard. Aarde is balans, stabiliteit, grounding. Dus ik heb mijn kamer ingericht als een soort nudge, een verleiding. De patiënt wordt, als hij of zij hier zit verleid tot een gesprek over de natuur, rust en herstel. Zo heb ik heel subtiel, zonder te forceren, al een gesprek over aarde, groen en stabiliteit. En dan zie je mensen ontspannen.’

Daarna maakt ze met veel patiënten de volgende klein stap: bewegen in de natuur, om te beginnen in de binnentuin van het centrum. ’Ik wandel vaak met patiënten over onze ‘infinity walk’ in de tuin van ons gezondheidscentrum. Dit is een achtvormig pad dat symbool staat voor oneindigheid. Buiten wandelen nodigt uit tot loslaten – emoties én inzichten. Mensen zeggen: “Eindelijk mag ik praten én bewegen, in plaats van alleen maar op een stoel te zitten.” De westerse geneeskunde is fantastisch voor acute zorg, maar de oosterse filosofie kijkt naar het lichaam als geheel. Ik combineer methoden uit de yogaleer, ademhalingstechnieken en biofeedback.’

Van Bruggen gelooft sterk in preventie. Samen met huisartsen, praktijkondersteuners, diëtisten en leefstijlcoaches werkt ze aan programma’s voor mensen met obesitas, burn-outklachten of langdurige stress. De praktijk groeide naar negen collega’s en werkt multidisciplinair, waarbij Van Bruggen en collega’s ook thuisbezoeken afleggen om patiënten in hun eigen omgeving te zien.

Gedragsverandering is moeilijk

De aandacht voor leefstijl is heel belangrijk, evenals kijken naar de hele mens. ‘We hebben het Gecombineerde Leefstijlinterventie-programma (GLI) van twee jaar. Mensen met overgewicht én gewrichtsklachten leren daar niet alleen afvallen, maar ook hoe ze duurzaam kunnen veranderen. Vier van onze fysiotherapeuten zijn dan ook leefstijlcoach. ‘

‘We kijken naar slapen, voeding, ontspanning en beweging. Bijvoorbeeld: slecht slapen leidt tot vermoeidheid, wat weer snoepgedrag uitlokt. We werken niet belerend, maar coachend: “Probeer dit eens, hoe voelt dat?” Gedragsverandering is gewoon echt heel erg moeilijk. En dat onderschatten we niet.’

Kickboksen als uitlaatklep

Een doelgroep met grote uitdagingen vormt voor Charissa een groep jongvolwassenen met chronische stress. ’De druk om te presteren is voor hen enorm. Ze zitten uren achter hun laptop, slapen slecht, bewegen te weinig. Dan ontstaan lichamelijke klachten, als hoofdpijn, rugpijn, vermoeidheid, terwijl de oorzaak mentaal is.’ De oplossing begint ook hier met kleine stapjes. 

’We beginnen met ademhalingsoefeningen, wandelen of kickboksen, iets waar ze energie van krijgen. Het gaat niet om perfectie, maar om progressie. We hebben bijvoorbeeld locaties in een kickbokscentrum en bij een voetbalclub. Voor jongeren met boosheid of stress is kickboksen soms een uitlaatklep. Doordat we dichtbij sportclubs zitten, kunnen we blessures snel opvangen en erger voorkomen.’

Hoewel digitalisering ook in haar vakgebied oprukt, blijft Van Bruggen overtuigd van de kracht van persoonlijk contact. ’Digitalisering is nuttig, maar persoonlijk contact blijft cruciaal. Mensen zijn geen algoritmes. Technologie zoals biofeedback of virtual reality kan waardevol zijn, maar de kern is en blijft: luisteren, aanraken, en samen bewegen.’ Digitalisering biedt wel kansen voor betere regionale samenwerking. ’We werken nu aan een digitaal platform waar huisartsen, fysiotherapeuten en specialisten makkelijker kunnen communiceren. Dat bespaart tijd en dubbele vragen.’

Mentaal herstel

Charissa van Bruggen wil vakmanschap met menselijkheid combineren. Wat drijft haar na twintig jaar nog steeds? ’Beweging is meer dan spieren en gewrichten: het is een weg naar mentaal herstel. Elke dag zie ik mensen een stapje verder komen. Soms is dat een chronische-pijnpatiënt die weer durft te sporten, soms een burn-outpatiënt die leert ontspannen. Die kleine overwinningen geven voldoening. Een overwinning is bijvoorbeeld dat patiënten weer regie krijgen over hun leven. Of dat nu betekent dat ze pijn beter kunnen accepteren, weer gaan sporten of beter slapen.’

Door de aanwezigheid van VB Fysio & Leefstijl bij een sportcentrum, een voetbalvereniging en een kickbokscentrum zien Van Bruggen en haar collega’s ook veel bevlogen sporters. ‘Dat is heel erg leuk, want daar kunnen wij ook weer veel van leren – hoe ze met pijn omgaan, hoe ze zich motiveren. We kunnen blessures snel opvangen, wat ook preventief werkt. Wij kunnen snel interveniëren op blessures, waardoor mensen sneller herstellen en ze minder snel dure zorg nodig hebben.’

Samen werken aan verduurzamen

In het medisch centrum én de regio zet Charissa zich in voor een duurzame strategie (zie: Gezonde Venen). ‘Wij als zorgverleners moeten ook duurzaam gezond werken. Dat betekent dat we anders moeten gaan werken. De huisartsen vragen zich af hoe ze minder medicijnen kunnen voorschrijven en in de thuiszorg kijken verpleegkundigen ook naar hun materiaalgebruik en hoe ze hun wijkzorgmanagement anders kunnen inzetten. We werken in dezelfde gang, dus het is even bij elkaar op de deur kloppen: “Hé, ik heb een patiënt. Ik zie dat hij slecht beweegt, kunnen we hem deze week langs sturen?” Op die manier ontwikkelen we onze strategische visie, zoveel mogelijk op een duurzame manier.’

Het team als kracht

Haar judo-achtergrond blijft ook in haar ondernemerschap een belangrijke leidraad. Het is de basis van hoe ze haar praktijk leidt. ‘Judo heeft me geleerd hoe belangrijk respect, vertrouwen en veerkracht zijn. Dat zijn geen grote woorden, maar iets dat je leeft – op de mat én in het dagelijks contact met mensen. Die houding zie ik ook terug in ons team. We staan naast elkaar, niet boven elkaar. We brengen ervaring en nieuwe ideeën samen, helpen elkaar groeien en vangen elkaar op als het even tegenzit. Ik doe het niet alleen – mijn collega’s dragen net zo hard bij aan het succes van onze praktijk als ik. Dat besef maakt me dankbaar.’

Meer lezen?

• De praktijk: VB Fysio & Leefstijl
• Het centrum: Medisch Centrum Vinkeveen
• Regionale samenwerking: Gezonde Venen
• Psychosomatische fysiotherapie: Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie volgens de psychosomatiek