Praten over vermoeidheid is 'taboe in de mondzorg'

Veel mondzorgprofessionals ervaren dagelijks de keerzijde van hun vak: vermoeidheid, spanningsklachten of gevoelens van leegte. Toch wordt daar binnen de sector zelden over gesproken, stelt mondhygiënist en coach Samora Wijsman bij DentalInfo. ‘Voor sommigen begint de zwaarte zelfs al in de ochtend: met lood in de schoenen naar de praktijk, omdat de energie en motivatie ontbreken.’

Werken in de mondzorg legt een zware druk op lichaam en geest. Lang in dezelfde houding werken, continu schakelen tussen patiënten, omgaan met angst of veeleisendheid en steeds de druk om foutloos te werken: samen zorgt dit voor een hoge belasting. De signalen zijn herkenbaar: slecht slapen, gespannen schouders, prikkelbaarheid, piekeren of een gevoel van leegte.

Confronterende cijfers

Cijfers laten zien dat dit niet alleen individuele ervaringen zijn. De VvAA meldt dat zo’n 14% van de tandartsen in de loop van hun carrière burn-outklachten ontwikkelt. In algemene zin geeft 20,1% van de werknemers aan last te hebben van werkgerelateerde psychische vermoeidheid; bij zelfstandig ondernemers ligt dat op 11,8% (RIVM). Mondzorgprofessionals bevinden zich dus duidelijk in een risicogroep.

Druk en vermoeidheid

Achter de percentages schuilt waarschijnlijk een grotere groep die dagelijks worstelt met vermoeidheid, spanning of verlies van energie, signaleert Wijsman. Niet iedereen meldt klachten of wordt meegenomen in onderzoek. De stilte rondom dit onderwerp maakt de problematiek juist zorgelijker.

Oorzaak van die stilte is de cultuur binnen de mondzorg. De patiënt gaat altijd voor, terwijl de eigen grenzen naar de achtergrond verdwijnen. Moeheid of uitputting wordt snel gezien als falen. Daar komt financiële druk bij: een dag minder werken betekent vaak direct omzetverlies. En in een relatief kleine sector, waar prestaties zichtbaar zijn, spelen schaamte, loyaliteit en concurrentie mee. ‘Kwetsbaarheid tonen voelt als een risico,’ aldus Wijsman.

Vermoeidheid als taboe

Ook zijn er mondzorgprofessionals die dromen van een ander carrièrepad. Hun werk geeft weinig energie meer en daardoor fantaseren ze over ander werk of aanpak. Uit angst voor oordeel, onzekerheid of omdat men simpelweg niet weet waar te beginnen, blijft dit onbesproken. Het taboe vergroot gevoelens van eenzaamheid.

Neem signalen serieus

Wijsman roept professionals op signalen serieus te nemen. Denk aan signalen als: Welke signalen geeft mijn lichaam? Waar krijg ik nog energie van in mijn werk? Met wie kan ik eerlijk bespreken hoe het met mij gaat? Pas als er meer openheid komt over vermoeidheid en mentale klachten, kan de mondzorg zich ontwikkelen tot een gezonde en duurzame sector, stelt ze.

Lees het hele artikel: Moe, gespannen, verveeld en leeg, maar niemand die erover praat