Algemene Rekenkamer: ‘Sturen op zinnige zorg veranderde praktijk niet’

woensdag 14 oktober 2020
timer 4 min
Het is de afgelopen zes jaar niet gelukt om zorg waarvan het effect niet vaststaat en die medisch niet noodzakelijk is, uit het basispakket te halen. In 2013 introduceerde pakketbeheerder Zorginstituut Nederland het programma Zinnige Zorg, maar dit heeft nauwelijks kostenbesparingen opgeleverd. Het Zorginstituut schatte de besparingen op potentieel 265 miljoen euro en de Algemene Rekenkamer komt uit op maximaal 82 miljoen euro. Het Zorginstituut laat in een reactie weten het eens te zijn met de Algemene Rekenkamer. De verbeteringen in de praktijk komen moeizaam tot stand.
Onderzoek van de Algemene Rekenkamer wijst uit dat het programma de verwachtingen niet heeft waargemaakt. Daarom is de conclusie: stop ermee of kies voor een fundamenteel andere aanpak. Het doel, voorkomen dat patiënten onnodige of niet-werkende behandelingen krijgen, wordt op deze manier niet bereikt.
 
Alleen als er een concreter programma wordt opgezet en scherp wordt gestuurd op resultaat - vermindering van niet-gepast gebruik van zorg - kan dit doordringen tot de praktijk van de behandelkamer. Dat kan het ook bijdragen aan de kwaliteit van zorg en beheersing van de uitgaven.

 

Reactie Zorginstituut Nederland

'Het is gelukt om het belang van zinnige zorg breed te agenderen, maar het daadwerkelijk terugdringen van niet-effectieve zorg blijkt in de praktijk een stuk lastiger te zijn', stelt Zorginstituut Nederland in een reactie. 'Het programma Zinnige Zorg is in 2014 gestart om niet-effectieve of niet-gepaste zorg in het basispakket op te sporen en terug te dringen. De verbeteringen waarover het Zorginstituut tot nu toe afspraken heeft gemaakt met de partijen, komen in de praktijk echter langzaam tot stand. Daarover zijn de Algemene Rekenkamer en het Zorginstituut het eens. Op basis van eigen ervaringen en inzichten zijn wij daarom eerder dit jaar begonnen met het doorvoeren van een aantal veranderingen om onze activiteiten in het kader van Zinnige Zorg effectiever te maken. Het rapport van de Rekenkamer heeft dit proces versneld.'

 

Nieuw programma

Naast het programma Zinnige Zorg is er inmiddels een nieuw programma geïntroduceerd, Zorgevaluatie en Gepast Gebruik, waarvan de minister voor Medische Zorg en het Zorginstituut veel resultaat verwachten. Maar de Algemene Rekenkamer wijst erop dat beide programma’s sterk op elkaar lijken en vindt het aannemelijk dat het nieuwe programma op dezelfde problemen gaat stuiten.
 

Geen duidelijke meerwaarde

In het programma Zinnige Zorg heeft het Zorginstituut in kaart gebracht welke diagnosetests, behandelingen en operatieve ingrepen vergoed worden vanuit het basispakket, terwijl ze niet aantoonbaar effectief zijn of geen duidelijke meerwaarde hebben voor de patiënt. Studies geven aan dat dit voor ongeveer de helft van alle diagnostische verrichtingen en behandelingen in de medisch-specialistische zorg opgaat. 'Burgers betalen verplicht premie voor hun basisverzekering en mogen verwachten dat die niet wordt gebruikt voor zorg die niet effectief of noodzakelijk is', aldus de Algemene Rekenkamer.
 

Doorvoeren verbeteringen te vrijblijvend

Het Zorginstituut werkt in dit programma samen met huisartsen, medisch specialisten, zorgverzekeraars en patiënten. Door niet-gepast gebruik van verzekerde zorg te verminderen, zou de doelmatigheid van het basispakket toenemen. Eerder verwachtten het Zorginstituut en de minister van VWS er veel van; de opdracht was om met het programma vanaf 2017 jaarlijks 225 miljoen te besparen.
 
Maar al snel na de start van het programma, in 2015, liet de minister dit varen. Hierdoor stonden de partijen die in het programma samenwerkten ook niet meer onder druk om daadwerkelijk tot kostenbesparingen te komen. Het doorvoeren van verbeteringen werd vrijblijvender. De Rekenkamer mist daarbij een strategie van het Zorginstituut over de inzet van zijn bevoegdheden als veldpartijen de verbeteringen niet uitvoeren.
 

Nauwelijks verandering in praktijk

De kennis die via het programma Zinnige Zorg is opgedaan, heeft zo vooral geresulteerd in aanpassing van medische richtlijnen en patiëntenvoorlichting. Voorstellen drongen desondanks niet door tot de praktijk, waardoor er geen betekenisvolle financiële besparingen zijn gerealiseerd. Regelmatig ontbrak ook het draagvlak om belangrijke verbeteringen door te voeren. Daadwerkelijke veranderingen in de huisartsenpraktijk en het ziekenhuis bleven hierdoor uit.
 
 

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
Algemene Rekenkamer: ‘Sturen op zinnige zorg veranderde praktijk niet’

Meer artikelen met dit thema

Tarieven huisartsenzorg 2017 bekend
flash_onNieuws

Tarieven huisartsenzorg 2017 bekend

5 jul 2016 timer1 min
De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft de tariefbeschikking voor huisartsenzorg en multidisciplinaire zorg voor…
Lees verder »
Faillissement voor Zorggroep Helmond
flash_onNieuws

Faillissement voor Zorggroep Helmond

27 jun 2016 timer1 min
De rechtbank Oost-Brabant heeft Stichting Zorggroep Helmond failliet verklaard. De organisatie stopte in mei al…
Lees verder »
“Vergeet de achterkant van je bedrijf niet”
flash_onNieuws

“Vergeet de achterkant van je bedrijf niet”

22 jun 2016 timer3 min
Intelly maakt software waarmee tandartspraktijken al hun financiële zaken kunnen regelen. “Wij zorgen ervoor dat u…
Lees verder »
Weinig fraude in zorgdeclaraties, wel veel fouten
flash_onNieuws

Weinig fraude in zorgdeclaraties, wel veel fouten

16 jun 2016 timer1 min
In 2015 is er 505 miljoen euro aan onterechte zorgdeclaraties geconstateerd. Daarvan is 485 miljoen euro al…
Lees verder »
Zorgverzekeraars compenseren btw voor samenwerking in eerste lijn
flash_onNieuws

Zorgverzekeraars compenseren btw voor samenwerking in eerste lijn

15 jun 2016 timer2 min
Zorgverzekeraars gaan onder bepaalde voorwaarden btw vergoeden aan samenwerkingsverbanden in de eerste lijn die…
Lees verder »
6 op de 10 patiënten niet goed geïnformeerd over tandartskosten
flash_onNieuws

6 op de 10 patiënten niet goed geïnformeerd over tandartskosten

14 jun 2016 timer3 min
Zestig procent van de mensen die een bezoek brengen aan tandarts of mondhygiënist, krijgen niet vooraf te horen…
Lees verder »
Kortdurend eerstelijnsverblijf per 2017 in basispakket
flash_onNieuws

Kortdurend eerstelijnsverblijf per 2017 in basispakket

9 jun 2016 timer2 min
Het kortdurend eerstelijnsverblijf wordt vanaf 2017 betaald vanuit de basisverzekering. Dat schrijft minister…
Lees verder »
Patiënt onder bewind? Zo check je het
flash_onNieuws

Patiënt onder bewind? Zo check je het

30 mei 2016 timer1 min
Bij het aannemen van een nieuwe patiënt, kan het zeer nuttig zijn om na te gaan of de desbetreffende patiënt onder…
Lees verder »