NZa: ‘Haal productieprikkels uit stelsel en zet in op passende zorg'

Komend jaar bestaat het zorgstelsel vijftien jaar. Wat heeft het Nederland gebracht? Bestuursvoorzitter van de NZa , Marian Kaljouw ziet solidariteit als een belangrijke kwaliteit van het huidige stelsel: 'Alle inwoners hebben recht op dezelfde basiszorg en dat is geregeld in een goed verzekerd pakket. Onafhankelijk van wat je inkomen, leeftijd of gezondheid is. Solidariteit vormt de basis. Dat betekent dat rijke mensen betalen voor arme mensen en gezonde mensen betalen voor zieke mensen. Dat is de grootste verdienste van dit stelsel.’ 

Productieprikkel

Een van die problemen is de productieprikkel voor zorgaanbieders. Het loont om meer zorg te geven dan nodig is. Daar wil de NZa van af. De zorgautoriteit ziet voldoende mogelijkheden om binnen het huidige stelsel aanpassingen te doen. Pas wanneer de financiën passende zorg stimuleren, zullen trajecten als  Zinnige zorg en de Juiste zorg op de Juiste plek hun volle potentieel bereiken. Hiervoor is goede en actuele informatie nodig. Daarvoor is meer regie van de overheid noodzakelijk. Zorgverzekeraars maken nog te weinig gebruik van de mogelijkheden om afspraken te maken over uitkomsten van de zorg en innovatie, aldus de NZa. 

Toegankelijkheid

De toegankelijkheid van zorg staat op dit moment onder druk vanwege de corona-uitbraak. Maar ook daarvoor al nam de druk op de zorg, de zorgprofessionals en mantelzorgers toe. Er zijn steeds meer mogelijkheden voor behandeling en onze bevolking wordt ouder. De kosten stijgen en de wachttijden lopen op. Het personeelstekort in de zorg is niet alleen op te lossen door nóg meer mensen op te leiden. Er is discussie nodig over wat zorg is en hoe kan worden voorkomen dat mensen zorg nodig hebben.

Lessen uit de coronacrisis

Tijdens de eerste coronagolf gingen veel minder mensen naar het ziekenhuis. Huisartsen schreven 800.000 minder verwijzingen uit voor medisch specialisten. De acute zorg is wel altijd doorgegaan. Maar een deel van de patiënten moet langer wachten op zorg, met mogelijk gezondheidsschade tot gevolg. Daar maakt de NZa zich zorgen over. In opdracht van het ministerie van VWS zet de zorgautoriteit zich in om afschaling van de reguliere zorg tijdens de corona-uitbraak zoveel mogelijk te voorkomen.

Behandelen loont

Tegelijkertijd constateert de NZa dat een deel van de zorg die normaal geleverd zou zijn, niet nodig is gebleken. Deze zorg hoeft niet te worden ingehaald, maar was normaal gesproken wel geleverd.  De NZa noemt de productieprikkel in het systeem als een van de oorzaken hiervoor. Behandelen loont immers. Daarom wil de NZa de productieprikkels uit het stelsel halen en inzetten op passende zorg, schrijft ze.

'Zorgverzekeraars en zorgaanbieders moeten zorg stimuleren die daadwerkelijk bijdraagt aan het functioneren van mensen. Ook moeten investeringen in digitale zorg lonen. We zullen de minister van VWS binnenkort samen met Zorginstituut Nederland adviseren over passende zorg.'

Samenwerking

De NZa pleit voor meer regie door de overheid om  samenwerking te organiseren die voor goede zorg nodig is. 'Tussen de verschillende zorgverleners, en tussen zorgaanbieders en verzekeraars, regionaal en landelijk. Actuele informatie is essentieel om de zorg rondom een patiënt te coördineren.  Maar ook voor het maken van beleid dat aansluit bij de praktijk. Volgens de NZa laat de coronacrisis zien hoe belangrijk actuele gegevens zijn en dat deze niet altijd beschikbaar zijn.' 

Links: Stand van de zorg, NZa: 'Noodzakelijke veranderingen mogelijk binnen dit stelsel', 16 oktober 2020, Skipr: 'NZa: 'Zorg moet anders, maar niet via stelselwijziging' ,16 oktober 2020, MedischOndernemen: 'Algemene Rekenkamer: 'Sturen op zinnige zorg veranderde de praktijk niet', 14 oktober 2020

Foto: Shutterstock