Klaas Rozemond (docent strafrecht): ‘Vervolg het Expertisecentrum Euthanasie en niet de individuele arts’

woensdag 26 augustus 2020
timer 4 min
Onlangs deed een medisch tuchtcollege twee uitspraken in euthanasiezaken bij mensen met dementie. Bij één zaak gaat het om het handelen van een arts van het Expertisecentrum Euthanasie. Het Openbaar Ministerie (OM) overweegt deze arts nu te vervolgen. ‘Denk bij euthanasiezaken aan de bescherming van de mensenrechten van patiënten met dementie', stelt Klaas Rozemond, universitair hoofddocent strafrecht aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

In een opinieartikel in de Volkskrant gaat Klaas Rozemond in op twee recente euthanasiezaken bij mensen met dementie. In beide zaken heeft een medisch tuchtcollege geoordeeld dat een arts onzorgvuldig heeft gehandeld bij de euthanasie bij een patiënte met dementie. De eerste keer was in de zogeheten ' Koffiezaak'. Hierbij beëindigde een verpleeghuisarts  het leven van een patiënte met dementie door een slaapmiddel in haar koffie te doen en haar vervolgens een dodelijk infuus toe te dienen. De arts had tegenover de patiënte verzwegen dat zij haar leven zou gaan beëindigen. Dat was volgens het tuchtcollege in strijd met het zelfbeschikkingsrecht van de patiënte. 


‘Bovendien had de patiënte in haar schriftelijke wilsverklaring het voorbehoud gemaakt dat zij euthanasie wilde wanneer zij daar zelf de tijd rijp voor achtte. Dat had zij nog niet aangegeven en daarom mocht de arts volgens het tuchtcollege de schriftelijke wilsverklaring niet uitvoeren. Daarmee was de Hoge Raad het niet eens: van de Hoge Raad mocht de arts het voorbehoud van de patiënte negeren. Daarom vernietigde de Hoge Raad de beslissing van het tuchtcollege in het belang der wet’, schrijft Rozemond.
 

Ondeugdelijk oordeel

Rozemond beschrijft een tweede zaak, waarin een tuchtcollege op 17 augustus uitspraak deed. Deze gaat over het handelen van een arts van het Expertise¬centrum Euthanasie. De arts had het leven beëindigd van een patiënte met dementie die niet meer kon uitleggen of zij euthanasie wenste en of zij ondraaglijk leed. Een SCEN-arts ( Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland) oordeelde dat hij niet kon vaststellen of deze patiënte inderdaad ondraaglijk leed. De arts van het expertisecentrum besloot het oordeel van de SCEN-arts te negeren na raadpleging van collega’s van het centrum. Zij vonden het oordeel van de SCEN-arts ondeugdelijk.


Consultatie

Volgens het tuchtcollege moet de arts er zelf voor zorgen dat de SCEN-arts of een andere arts wel een deugdelijk advies uitbrengt. ‘In plaats daarvan heeft deze arts haar collega’s bij het expertisecentrum geconsulteerd, maar die collega’s zijn geen onafhankelijke deskundigen zoals de Euthanasiewet eist. Bovendien kan het tuchtcollege uit hun verklaringen niet opmaken dat de patiënte inderdaad ondraaglijk leed.’
 

Vervolgen Expertisecentrum Euthanasie

Het Openbaar Ministerie overweegt nu de arts strafrechtelijk te vervolgen. Rozemond vraagt de vraag of dat zinvol is. Volgens hem is de uitspraak van het tuchtcollege volstrekt duidelijk, maar die wordt echter ondergraven ‘wanneer het Expertisecentrum Euthanasie niet volmondig erkent dat het in de fout is gegaan en ook geen adequate maatregelen neemt om herhaling van de gemaakte fouten te voorkomen.’ Hij vindt dat er meerdere argumenten zijn om het expertisecentrum en de leiding daarvan strafrechtelijk te vervolgen.
 

Recht op leven

Rozemond stelt dat de arts zelf niet verder met de zaak wordt belast wanneer het OM het expertisecentrum vervolgt. ‘Bovendien waren meerdere artsen van het centrum nauw betrokken bij de beslissing tot euthanasie. Het gaat hier om het besluit van een instelling die zich opwerpt als expert op het gebied van euthanasie. Strafrechtelijke vervolging zou duidelijk maken dat het expertisecentrum en de leiding verantwoordelijk zijn voor de naleving van de regels door de artsen van het centrum.' 
 
Het gaat daarbij niet alleen om medische zorgvuldigheidseisen, maar ook om internationale mensenrechten zoals het zelfbeschikkingsrecht en het recht op leven van patiënten. Uit de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens blijkt dat Nederland verplicht is om zorginstellingen te dwingen adequate maatregelen te nemen ter bescherming van het leven van kwetsbare personen in de gezondheidszorg.
 
 

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
Klaas Rozemond (docent strafrecht): ‘Vervolg het Expertisecentrum Euthanasie en niet de individuele arts’

Meer artikelen met dit thema

De 10 meest gelezen artikelen van 2016 - eerstelijnszorg
flash_onNieuws

De 10 meest gelezen artikelen van 2016 - eerstelijnszorg

21 dec 2016 timer3 min
2016 was het jaar van de verdwijnende VAR, de nieuwe Wkkgz en praktijken die door de rechter op hun vingers werden…
Lees verder »
IGZ publiceert brochure calamiteiten melden
flash_onNieuws

IGZ publiceert brochure calamiteiten melden

21 dec 2016 timer2 min
Bij een incident in de praktijk moet u een melding doen bij de inspectie. Omdat er nog steeds veel vragen zijn…
Lees verder »
Model Klachtenregeling huisarts beschikbaar
flash_onNieuws

Model Klachtenregeling huisarts beschikbaar

21 dec 2016 timer1 min
De LHV, InEen en het NHG hebben een landelijk uniforme klachtenregeling opgesteld voor gebruik in elke…
Lees verder »
Proef: zorgverleners en patiënten wisselen gegevens uit via MedMij
flash_onNieuws

Proef: zorgverleners en patiënten wisselen gegevens uit via MedMij

20 dec 2016 timer2 min
MedMij heeft de eerste standaarden gepubliceerd waaraan persoonlijke gezondheidsomgevingen en ICT-systemen moeten…
Lees verder »
Wkkgz: 5 privacymaatregelen die iedere zorgondernemer moet nemen
flash_onNieuws

Wkkgz: 5 privacymaatregelen die iedere zorgondernemer moet nemen

19 dec 2016 timer5 min
De Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) is dit jaar in werking getreden en dat is aanpoten, vooral…
Lees verder »
Blog: Fiscaal optimaal
person_outlineBlog

Blog: Fiscaal optimaal

16 dec 2016 timer2 min
Heeft u een tweede huis, veel spaargeld of meerdere auto’s als beleggingsobject: opgepast! Waarschijnlijk gaat per…
Lees verder »
Praktijkhouder moet verantwoordelijkheid nemen bij fraude assistente
flash_onNieuws

Praktijkhouder moet verantwoordelijkheid nemen bij fraude assistente

14 dec 2016 timer2 min
Een huisarts is door het tuchtcollege veroordeeld omdat hij geen gepaste maatregelen had genomen tegen zijn…
Lees verder »
200 tandartsen klaar voor volgend jaar
flash_onNieuws

200 tandartsen klaar voor volgend jaar

13 dec 2016 timer5 min
Tweehonderd praktijkhouders in de mondzorg togen zaterdag 10 december naar Utrecht. Tijdens het congres Praktijk…
Lees verder »