Klaas Rozemond (docent strafrecht): ‘Vervolg het Expertisecentrum Euthanasie en niet de individuele arts’

woensdag 26 augustus 2020
timer 4 min
Onlangs deed een medisch tuchtcollege twee uitspraken in euthanasiezaken bij mensen met dementie. Bij één zaak gaat het om het handelen van een arts van het Expertisecentrum Euthanasie. Het Openbaar Ministerie (OM) overweegt deze arts nu te vervolgen. ‘Denk bij euthanasiezaken aan de bescherming van de mensenrechten van patiënten met dementie', stelt Klaas Rozemond, universitair hoofddocent strafrecht aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

In een opinieartikel in de Volkskrant gaat Klaas Rozemond in op twee recente euthanasiezaken bij mensen met dementie. In beide zaken heeft een medisch tuchtcollege geoordeeld dat een arts onzorgvuldig heeft gehandeld bij de euthanasie bij een patiënte met dementie. De eerste keer was in de zogeheten ' Koffiezaak'. Hierbij beëindigde een verpleeghuisarts  het leven van een patiënte met dementie door een slaapmiddel in haar koffie te doen en haar vervolgens een dodelijk infuus toe te dienen. De arts had tegenover de patiënte verzwegen dat zij haar leven zou gaan beëindigen. Dat was volgens het tuchtcollege in strijd met het zelfbeschikkingsrecht van de patiënte. 


‘Bovendien had de patiënte in haar schriftelijke wilsverklaring het voorbehoud gemaakt dat zij euthanasie wilde wanneer zij daar zelf de tijd rijp voor achtte. Dat had zij nog niet aangegeven en daarom mocht de arts volgens het tuchtcollege de schriftelijke wilsverklaring niet uitvoeren. Daarmee was de Hoge Raad het niet eens: van de Hoge Raad mocht de arts het voorbehoud van de patiënte negeren. Daarom vernietigde de Hoge Raad de beslissing van het tuchtcollege in het belang der wet’, schrijft Rozemond.
 

Ondeugdelijk oordeel

Rozemond beschrijft een tweede zaak, waarin een tuchtcollege op 17 augustus uitspraak deed. Deze gaat over het handelen van een arts van het Expertise¬centrum Euthanasie. De arts had het leven beëindigd van een patiënte met dementie die niet meer kon uitleggen of zij euthanasie wenste en of zij ondraaglijk leed. Een SCEN-arts ( Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland) oordeelde dat hij niet kon vaststellen of deze patiënte inderdaad ondraaglijk leed. De arts van het expertisecentrum besloot het oordeel van de SCEN-arts te negeren na raadpleging van collega’s van het centrum. Zij vonden het oordeel van de SCEN-arts ondeugdelijk.


Consultatie

Volgens het tuchtcollege moet de arts er zelf voor zorgen dat de SCEN-arts of een andere arts wel een deugdelijk advies uitbrengt. ‘In plaats daarvan heeft deze arts haar collega’s bij het expertisecentrum geconsulteerd, maar die collega’s zijn geen onafhankelijke deskundigen zoals de Euthanasiewet eist. Bovendien kan het tuchtcollege uit hun verklaringen niet opmaken dat de patiënte inderdaad ondraaglijk leed.’
 

Vervolgen Expertisecentrum Euthanasie

Het Openbaar Ministerie overweegt nu de arts strafrechtelijk te vervolgen. Rozemond vraagt de vraag of dat zinvol is. Volgens hem is de uitspraak van het tuchtcollege volstrekt duidelijk, maar die wordt echter ondergraven ‘wanneer het Expertisecentrum Euthanasie niet volmondig erkent dat het in de fout is gegaan en ook geen adequate maatregelen neemt om herhaling van de gemaakte fouten te voorkomen.’ Hij vindt dat er meerdere argumenten zijn om het expertisecentrum en de leiding daarvan strafrechtelijk te vervolgen.
 

Recht op leven

Rozemond stelt dat de arts zelf niet verder met de zaak wordt belast wanneer het OM het expertisecentrum vervolgt. ‘Bovendien waren meerdere artsen van het centrum nauw betrokken bij de beslissing tot euthanasie. Het gaat hier om het besluit van een instelling die zich opwerpt als expert op het gebied van euthanasie. Strafrechtelijke vervolging zou duidelijk maken dat het expertisecentrum en de leiding verantwoordelijk zijn voor de naleving van de regels door de artsen van het centrum.' 
 
Het gaat daarbij niet alleen om medische zorgvuldigheidseisen, maar ook om internationale mensenrechten zoals het zelfbeschikkingsrecht en het recht op leven van patiënten. Uit de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens blijkt dat Nederland verplicht is om zorginstellingen te dwingen adequate maatregelen te nemen ter bescherming van het leven van kwetsbare personen in de gezondheidszorg.
 
 

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
Klaas Rozemond (docent strafrecht): ‘Vervolg het Expertisecentrum Euthanasie en niet de individuele arts’

Meer artikelen met dit thema

NZa handhaaft contractvereiste huisarts in sommige gevallen ten onrechte
flash_onNieuws

NZa handhaaft contractvereiste huisarts in sommige gevallen ten onrechte

9 nov 2016 timer2 min
NZa handhaaft het contractvereiste voor huisartsen ten onrechte voor enkele prestaties, waar dat wel degelijk een…
Lees verder »
Concept vernieuwde richtlijn medicatieoverdracht klaar
flash_onNieuws

Concept vernieuwde richtlijn medicatieoverdracht klaar

8 nov 2016 timer1 min
Het concept voor de vernieuwde 'Overdracht van medicatiegegevens in de keten' is af. In de richtlijn staat hoe…
Lees verder »
Gegevens Inspectie voor de Gezondheidszorg voortaan openbaar
flash_onNieuws

Gegevens Inspectie voor de Gezondheidszorg voortaan openbaar

3 nov 2016 timer1 min
Gegevens van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) kunnen voortaan actief openbaar worden gemaakt. De Eerste…
Lees verder »
Meldplicht kindermishandeling van de baan
flash_onNieuws

Meldplicht kindermishandeling van de baan

3 nov 2016 timer1 min
De voorgenomen meldplicht voor zorgverleners bij vermoedens van kindermishandeling is definitief van de baan. De…
Lees verder »
“Informatiebeveiliging is een essentieel onderdeel van goede zorgverlening”
flash_onNieuws

“Informatiebeveiliging is een essentieel onderdeel van goede zorgverlening”

28 okt 2016 timer4 min
Als u een mailtje of appje stuurt, denkt u niet altijd na over wie het bericht onbedoeld zou kunnen lezen. In een…
Lees verder »
Geen sancties voor Menzis na schenden inkoopregels
flash_onNieuws

Geen sancties voor Menzis na schenden inkoopregels

27 okt 2016 timer2 min
De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft een klacht tegen zorgverzekeraar Menzis gegrond verklaard. Menzis is…
Lees verder »
KNGF wil onafhankelijk onderzoek naar een alternatief voor de behandelindex
flash_onNieuws

KNGF wil onafhankelijk onderzoek naar een alternatief voor de behandelindex

27 okt 2016 timer2 min
De behandelindex wordt te vaak als afrekeninstrument gebruikt door zorgverzekeraars waardoor behandelingen…
Lees verder »
Het voordeel van de DBA zit in de dialoog
flash_onNieuws

Het voordeel van de DBA zit in de dialoog

25 okt 2016 timer4 min
De afschaffing van de VAR en de nieuwe wet DBA brengt veel onzekerheid met zich mee. Maar de nieuwe wet kan ook…
Lees verder »