Klaas Rozemond (docent strafrecht): ‘Vervolg het Expertisecentrum Euthanasie en niet de individuele arts’

woensdag 26 augustus 2020
timer 4 min
Onlangs deed een medisch tuchtcollege twee uitspraken in euthanasiezaken bij mensen met dementie. Bij één zaak gaat het om het handelen van een arts van het Expertisecentrum Euthanasie. Het Openbaar Ministerie (OM) overweegt deze arts nu te vervolgen. ‘Denk bij euthanasiezaken aan de bescherming van de mensenrechten van patiënten met dementie', stelt Klaas Rozemond, universitair hoofddocent strafrecht aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

In een opinieartikel in de Volkskrant gaat Klaas Rozemond in op twee recente euthanasiezaken bij mensen met dementie. In beide zaken heeft een medisch tuchtcollege geoordeeld dat een arts onzorgvuldig heeft gehandeld bij de euthanasie bij een patiënte met dementie. De eerste keer was in de zogeheten ' Koffiezaak'. Hierbij beëindigde een verpleeghuisarts  het leven van een patiënte met dementie door een slaapmiddel in haar koffie te doen en haar vervolgens een dodelijk infuus toe te dienen. De arts had tegenover de patiënte verzwegen dat zij haar leven zou gaan beëindigen. Dat was volgens het tuchtcollege in strijd met het zelfbeschikkingsrecht van de patiënte. 


‘Bovendien had de patiënte in haar schriftelijke wilsverklaring het voorbehoud gemaakt dat zij euthanasie wilde wanneer zij daar zelf de tijd rijp voor achtte. Dat had zij nog niet aangegeven en daarom mocht de arts volgens het tuchtcollege de schriftelijke wilsverklaring niet uitvoeren. Daarmee was de Hoge Raad het niet eens: van de Hoge Raad mocht de arts het voorbehoud van de patiënte negeren. Daarom vernietigde de Hoge Raad de beslissing van het tuchtcollege in het belang der wet’, schrijft Rozemond.
 

Ondeugdelijk oordeel

Rozemond beschrijft een tweede zaak, waarin een tuchtcollege op 17 augustus uitspraak deed. Deze gaat over het handelen van een arts van het Expertise¬centrum Euthanasie. De arts had het leven beëindigd van een patiënte met dementie die niet meer kon uitleggen of zij euthanasie wenste en of zij ondraaglijk leed. Een SCEN-arts ( Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland) oordeelde dat hij niet kon vaststellen of deze patiënte inderdaad ondraaglijk leed. De arts van het expertisecentrum besloot het oordeel van de SCEN-arts te negeren na raadpleging van collega’s van het centrum. Zij vonden het oordeel van de SCEN-arts ondeugdelijk.


Consultatie

Volgens het tuchtcollege moet de arts er zelf voor zorgen dat de SCEN-arts of een andere arts wel een deugdelijk advies uitbrengt. ‘In plaats daarvan heeft deze arts haar collega’s bij het expertisecentrum geconsulteerd, maar die collega’s zijn geen onafhankelijke deskundigen zoals de Euthanasiewet eist. Bovendien kan het tuchtcollege uit hun verklaringen niet opmaken dat de patiënte inderdaad ondraaglijk leed.’
 

Vervolgen Expertisecentrum Euthanasie

Het Openbaar Ministerie overweegt nu de arts strafrechtelijk te vervolgen. Rozemond vraagt de vraag of dat zinvol is. Volgens hem is de uitspraak van het tuchtcollege volstrekt duidelijk, maar die wordt echter ondergraven ‘wanneer het Expertisecentrum Euthanasie niet volmondig erkent dat het in de fout is gegaan en ook geen adequate maatregelen neemt om herhaling van de gemaakte fouten te voorkomen.’ Hij vindt dat er meerdere argumenten zijn om het expertisecentrum en de leiding daarvan strafrechtelijk te vervolgen.
 

Recht op leven

Rozemond stelt dat de arts zelf niet verder met de zaak wordt belast wanneer het OM het expertisecentrum vervolgt. ‘Bovendien waren meerdere artsen van het centrum nauw betrokken bij de beslissing tot euthanasie. Het gaat hier om het besluit van een instelling die zich opwerpt als expert op het gebied van euthanasie. Strafrechtelijke vervolging zou duidelijk maken dat het expertisecentrum en de leiding verantwoordelijk zijn voor de naleving van de regels door de artsen van het centrum.' 
 
Het gaat daarbij niet alleen om medische zorgvuldigheidseisen, maar ook om internationale mensenrechten zoals het zelfbeschikkingsrecht en het recht op leven van patiënten. Uit de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens blijkt dat Nederland verplicht is om zorginstellingen te dwingen adequate maatregelen te nemen ter bescherming van het leven van kwetsbare personen in de gezondheidszorg.
 
 

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
Klaas Rozemond (docent strafrecht): ‘Vervolg het Expertisecentrum Euthanasie en niet de individuele arts’

Meer artikelen met dit thema

Kritische geluiden en frisse inspiratie tijdens KNMT-congres
flash_onNieuws

Kritische geluiden en frisse inspiratie tijdens KNMT-congres

28 jun 2016 timer3 min
Tijdens het KNMT-ledencongres over ondernemen kregen de zorgverzekeraars het flink voor de kiezen en leerden…
Lees verder »
Veilig Incident Melden: zo moet het
flash_onNieuws

Veilig Incident Melden: zo moet het

24 jun 2016 timer3 min
Vanaf 1 juli 2016 is het verplicht om een Veilig Incident Melden (VIM) procedure te hebben in de praktijk. De…
Lees verder »
Dossier Jurisprudentie
flash_onNieuws

Dossier Jurisprudentie

23 jun 2016 timer1 min
Hoe wordt het recht toegepast? Wat doen rechters voor uitspraken en waarom? Dat lees je in het dossier…
Lees verder »
Zorgverleners zijn wantrouwen zorgverzekeraars beu
flash_onNieuws

Zorgverleners zijn wantrouwen zorgverzekeraars beu

23 jun 2016 timer3 min
Zorgverleners willen weer samen met de patiënt kunnen bepalen wat goede zorg is. De doorgeslagen…
Lees verder »
Regio Noord-Holland houdt elkaar scherp
flash_onNieuws

Regio Noord-Holland houdt elkaar scherp

22 jun 2016 timer2 min
Op donderdag 16 juni kwamen praktijkmanagers uit de regio Noord-Holland bijeen om hun communicatieve vaardigheden…
Lees verder »
Schrapsessies tegen onnodige regels zorg
flash_onNieuws

Schrapsessies tegen onnodige regels zorg

16 jun 2016 timer1 min
De bureaucratie in de zorg moet nog krachtiger worden teruggedrongen. Met zogenoemde schrapsessies hoopt…
Lees verder »
Dit staat er in de modelovereenkomst voor paramedici
flash_onNieuws

Dit staat er in de modelovereenkomst voor paramedici

13 jun 2016 timer5 min
Sinds 1 mei 2016 is de VAR-verklaring afgeschaft. Dit artikel geeft een overzicht van de meest opvallende passages…
Lees verder »
Nationale standaard voor online gezondheidsdossiers op komst
flash_onNieuws

Nationale standaard voor online gezondheidsdossiers op komst

9 jun 2016 timer2 min
Gebruiksvriendelijk, veilig en betrouwbaar online kunnen beschikken over gezondheidsgegevens. Dat is wat NPCF, het…
Lees verder »