Huisarts Iris Wichers: ‘Maak duurzaamheid en milieu onderdeel van elke richtlijn’

Iris Wichers werkt sinds kort als huisarts in het Amsterdamse gezondheidscentrum Holendrecht en als wetenschappelijk medewerker bij het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) bij de afdeling Richtlijnontwikkeling en wetenschap. ‘Vanuit mijn zorgen over de klimaatverandering heb ik daar gevraagd of wij als wetenschappelijke vereniging ook niet iets met duurzaamheid moeten, net zoals in de Verenigde Staten en Engeland gebeurt. Zo bracht de WONCA , de wereldorganisatie van huisartsen, een position paper uit waarin gesteld wordt dat de klimaatverandering ook onze gezondheid raakt en dat de huisarts daarin een verantwoordelijkheid heeft.’

Behoefte aan ondersteuning

Huisartsen zijn volgens Wichers zeker gemotiveerd om hun pand of praktijkvoering te verduurzamen. ‘Dat heeft een enquête uitgewezen. Maar zij hebben behoefte aan kennis en ondersteuning. Daar hopen we nu met dit handboek, dat we maken in opdracht van de Stichting Stimular, in te voorzien en huisartsen te ontzorgen. Stimular heeft hiervoor subsidie van het ministerie van VWS gekregen.’

Het handboek richt zich op vier thema’s binnen duurzame praktijkvoering: gebouw, inrichting, bedrijfsvoering en consultvoering. Het bundelt de kennis en expertise en bevat praktische handvatten om als huisarts duurzaam te werken. Het gaat van bouwadvies tot het duurzaam voorschrijven van medicijnen.

Energieneutrale praktijk

Hoe ziet een toekomstbestendige, duurzame praktijk eruit? ‘Dat is een energieneutrale praktijk, met meubels die duurzaam geproduceerd zijn en weer gerecycled kunnen worden, energiezuinige apparatuur dat makkelijk te repareren is, gebruiksmiddelen die duurzaam geproduceerd zijn en verpakkingsmateriaal dat recyclebaar is. Dat is nog lastig want veel materiaal is nog niet duurzaam. Het afval wordt gescheiden en er is zo min mogelijk restafval.’

Voorschrijven medicijnen

Het uitgangspunt bij de consultvoering is zuinig voorschrijven. ‘Daar kun je met de apotheker bijvoorbeeld afspraken over maken. Het streven is zo min mogelijk medicijnen verspillen.’ Afval van medicijnen heeft een negatief effect op het milieu. ‘Tot nu toe keken we bij het ontwikkelen van richtlijnen en standaarden voor het voorschrijven wel naar de effectiviteit van een geneesmiddel en naar de voorkeur van patiënten, maar niet naar de milieuschade. In de NHG-standaard Astma bij volwassenen is milieuschade voor het eerst benoemd bij een geneesmiddel. Een aanzienlijk deel van de uitstoot van geneesmiddelen komt van dosisaerosolen. De drijfgassen die daarin gebruikt worden, zijn sterke broeikasgassen en komen vrij bij gebruik en bij afvalverwerking. Een poederinhalator bijvoorbeeld bevat dit broeigas niet en is veel milieuvriendelijker en zou dus de voorkeur kunnen hebben als er geen zwaarwegende patiëntfactoren spelen.’

Duurzaamheid opnemen in elke richtlijn

Wichers noemt het een mooie start van de pilot 'Milieu-impact van geneesmiddelen in richtlijnen'. ‘In deze pilot proberen we erachter te komen welke kennis je dan nodig hebt, of die beschikbaar is en hoeveel tijd het vergt om de milieuschade te bepalen. Het zou mooi zijn als we in elke richtlijn duurzaamheid en milieu als onderdeel opnemen. We zijn een vereniging van huisartsen en zij moeten aangegeven wat ze willen. Ik heb wel het idee dat het zaadje geplant is. Maar de kennis over schadelijkheid van geneesmiddelen is nog in de beginfase. Van 200 van de 2000 geneesmiddelen zijn nu metingen gedaan in het oppervlaktewater.’

Links:

• Iris Wichers
• Medisch Ondernemen, Anne Roosendaal (De Klimaat Dokter): ‘Veel klimaatacties zijn niet moeilijk’, 28 mei2021
• Medisch Ondernemen, Initiatieven duurzaam beleggen: ‘Pensioenfonds Huisartsen (SPH) verkocht aandelen Shell’, 14 mei 2021
• Medisch Ondernemen, ‘Groenste huisarts’ Dennis Pot: ‘Het is gek dat ik in 2021 nog de eerste ben’, 20 mei 2021
• Milieuplatform Zorg, Milieuthermometer zorg' en Stimular, Routekaart CO2-reductie Careyn
• Serge Zweers, Pensioengeld artsen gaat naar foute bedrijven, Medisch Contact 21 februari