De noodzaak van nieuwe zorginkoop - Deel 2

De overheid heeft ruim tien jaar geleden met de Zorgverzekeringswet ‘zorginkoop’ geïntroduceerd. Het is een strategisch instrument om, redenerend vanuit een gestandaardiseerd aanbod, de vraag hier enigszins op af te stemmen. De praktijk is echter dat wensen van zorgvragers sterk variëren. De huidige inkoop sluit daar onvoldoende op aan. In de zorginkoop zijn een andere werkwijze en andere vormen nodig. Lees deel 1 hier.

Partnerships

Lea Bouwmeester, directeur van de Diabetes Federatie: “We moeten van aanbod naar antwoord. Daarbij staan twee vragen centraal: wie ben jij? En wat heb jij nodig? Je moet als zorgverlener niet meer nadenken over wat je aanbiedt, maar over: op welke vragen geven wij antwoord? Want alleen dan kun je meer relevantie bieden. Niet alleen in de behandelkamer moet de zorgrelatie centraal staan, maar ook in de inkoopkamer. We moeten het anders gaan regelen. Als duidelijk is welke zorgverlener welke bijdrage levert aan welke patiënten, dan zijn meerjarencontracten een waardevol hulpmiddel om die zorg in te kopen.”

Daarmee onderkent Bouwmeester, net als de RVS in het genoemde advies in deel 1 van 'De noodzaak van nieuwe zorginkoop', de behoefte aan samenwerken en partnerships. Partnerships tussen verzekeraar en zorgverlener, maar ook tussen zorgverleners onderling. Op dit punt vertoont de zorgsector meer gelijkenis met de private markt dan nu vaak wordt onderkend. Partnerships zijn daar bijna vanzelfsprekend nodig om, ook vanuit eigenbelang, het belang van de cliënt goed te dienen. Te meer omdat de complexe vragen van burgers noodzaken tot vergaande specialisatie van zorgaanbieders. Zij moeten bewust kiezen welke zorgproducten en -diensten zij voor iedere (zorg)vraag willen leveren en welke niet. Daarvoor kunnen ze uiteraard wel samenwerken met anderen. De zorgorganisatie en individuele professional geven daarmee aan waarbij ze van ‘nut’ zijn. Hierdoor krijgt iedere zorgverlener een duidelijker profiel, herkenbaar voor zorgvrager, inkoper en collega zorgverleners. 

Zorgpartnerships vragen om gemeenschappelijke doelen en een agenda die over de domeinen heen kijkt. Betrokken partijen maken afspraken op hoofdlijnen: wat verwacht je van elkaar en hoe ga je met elkaar om bij discussies, tegenslag of beëindiging van de samenwerking. Pas bij een meer concrete vraag komt in zo’n partnership de daadwerkelijke zorginkoop tot stand. Daarbij zullen alle schakels in de zorgketen er alert op moeten zijn dat zorgvragen of de omstandigheden in de loop van de tijd veranderen. Bij bijvoorbeeld een progressieve ziekte kun je geen jaar vooruitkijken en bepalen welke zorg dan wel of juist niet meer nodig is.

‘Ondeelbare burger’

Bij het aangaan van partnerships helpt het om te denken vanuit een ‘ondeelbare burger’. Een burger moet wonen, leren, deelnemen aan de participatiemaatschappij en verzorgen. Dat betekent dat burgers – naast verschillende zorgvragen – tegelijkertijd meerdere rollen vervullen. Denk bijvoorbeeld aan een moeder met jonge kinderen die dat combineert met werk en zorg aan een zieke ouder. Ze meldt zich bij de huisarts met een overbelaste schouder. Die arts kan alleen een duurzame oplossing bieden als hij kijkt naar het totale plaatje. Want een fysiotherapeut kan op korte termijn de pijn verlichten, maar dit lost het onderliggende probleem op het werk niet op. Dit is wat bedoeld wordt met denken vanuit een ‘ondeelbare burger’ en een gemeenschappelijke agenda.

Zorginkopers staan voor de uitdaging om die nuttige zorg in te kopen, in welke vorm dan ook. Daarbij passen de huidige schotten niet meer. Anders gezegd: zorginkopers moeten zich niet eenzijdig focussen op de zinnige behandeling. Vooral ‘de burger in het dagelijks leven’ moet bij inkoop centraal staan.

In deel 3 pleit Jan Luuk de Groot, innovatiemanager bij zorgverzekeraar VGZ, over  gezamenlijke samenwerkingsagenda voor zorgverzekeraars en zorgverleners.

Door: Frank Kraus, zelfstandig managementconsultant voor zorginstellingen en zorgverzekeraars. Hij ondersteunt organisaties daarnaast bij het zaken doen in Dubai en de Emiraten.