Dick Groot, huisarts én VPH-voorzitter: ‘Uitleggen dat medicaliseren niet altijd de oplossing is, kost wél tijd’

Opnieuw voeren de organisaties van huisartsen deze week actie met een landelijke staking op 1 juli. Dick Groot, huisarts in Tilburg én voorzitter van de Vereniging van Praktijkhoudende Huisartsen (VPH), schetst vanuit zijn praktijk welke worstelingen huisartsen tot deze actie aanzetten. Groot vindt dat het aantal specialisaties binnen de huisartsenpraktijk is doorgeschoten en wil terug naar de huisarts als generalist. ‘Misschien moeten we af en toe eens tegen de patiënt zeggen: wacht even af.’

Dick Groot (51) is sinds 2004 praktijkhouder in Tilburg Oud-Noord en vanaf 2017 voorzitter van de Vereniging van Praktijkhoudende huisartsen (VPH). ‘Wij zijn een vereniging voor de praktijkhouders en zijn er voor een belang dat steeds belangrijker wordt. In januari van dit jaar, toen Mirjam van ’t Veld, de nieuwe voorzitter van de LHV, een artikel publiceerde over dat we weer terug moeten naar de kleinschaligheid en generalisme in ons vak, zijn we daarover in gesprek gegaan. Er wordt nu steeds meer gespecificeerd en gecentraliseerd in de sector en dat willen wij niet langer. We vinden het belangrijk de mens als totaal te zien. Als je het grote plaatje uit het oog verliest, verlies je ook het contact met patiënten.’

Groot is al lang met zorgverzekeraars in gesprek over meer tijd voor de patiënt. ‘Zes mensen wegwerken in een uur tijd, dat kan niet meer in de huidige tijd. Het is te complex geworden, er zijn te veel dingen aan de hand, ook maatschappelijk. Mensen hebben vaak twee of drie problemen die ze willen delen met hun huisarts, dat moet ook kunnen, maar dan hebben we iets meer tijd nodig dan 10 minuten. Het helpt wel als je de context van de patiënt al kent, want dan heb je eerder kans dat je het probleem te pakken hebt binnen dat kwartier, dan als je de context niet kent.’

Niet transparant

‘Ik ken mijn patiënten van wieg tot graf. Als hier een 18-jarige jongen binnenkomt die hoofdpijn en examens heeft, denk je als invallende waarnemer die de jongen niet kent, dat hij examenstress heeft. Maar ik weet dat zijn opa recentelijk een hersentumor heeft gehad en er tegen die mensen is verteld dat dat erfelijk is. Omdat ik de familie ken, kan ik inspelen op het echte probleem. Die jongen is niet bezorgd om zijn examens, maar om zijn opa en de erfelijkheid van die hersentumor. Dat is maar een voorbeeld.’

‘Dat kwartier wordt niet gefinancierd en ik begrijp dat niet. Er is een aantal pilots gedaan door VGZ over ‘meer tijd voor de patiënt’ en die pilots zijn aan hun succes ten onder gegaan. Al die mensen die in de tweede lijn niet meer gezien zijn, omdat wij meer tijd genomen hebben voor de patiënt, dat scheelt ontzettend veel verwijzingen. Vertaal dat eens in zorggeld. Wij kunnen de patiënt op een andere manier motiveren tot verbetering.’

Volgens Groot zijn zorgverzekeraars niet erg transparant over het onderwerp ‘meer tijd’. ‘Wat heeft dat uitgespaard tegenover de kosten om vier patiënten per uur te doen? Dat wordt niet transparant gedeeld. Ik denk dat zorgverzekeraars heel goed weten wat het oplevert. Er zijn ook mogelijkheden om het anders te doen, want de prijzen zijn gigantisch geworden. Met het Integraal Zorgakkoord kijken we of we geld kunnen vrijmaken voor meer tijd voor de patiënt. VWS erkent dat meer geld voor de patiënt toegenomen kwaliteit inhoudt, minder verwijzingen en minder consumptie in de tweede lijn, meer werkplezier voor de huisartsen.’

Overvol en minder regie

Intussen groeien veel huisartsenpraktijken uit hun voegen, schetst Groot. ‘Toen ik achttien jaar geleden begon, had ik één assistente en twee spreekkamers. Nu heb ik zeven man personeel, heel veel kamers en is het nog niet genoeg. Nog steeds krijg ik niet al mijn zorg gepland. En dan krijg je ook een huisvestingsprobleem. Ik heb twee jaar geleden een nieuw pand laten bouwen, en dat is alweer te klein. Onze praktijken zitten inmiddels vol, ook onze POH GGZ zit vol en ook wij krijgen te maken met wachttijden.’

‘Wij blijven altijd de patiënt zien, want wij hebben als enigen in het veld een binding met onze patiënten. Ik heb daarnaast 36 diensten bij de huisartsenpost per jaar, dus drie per maand. Dan komt er een oproep vanuit de huisartsenpost: kom maar even werken, want er is niemand meer. Eerst is dat een oproep met een mooi uurtarief erbij, maar als er iemand niet komt, moeten wij als praktijkhouder opdraven, omdat wij die verantwoordelijkheid hebben.’

Door al die extra taken en maatschappelijke problemen die op het bordje van de huisarts belanden, is het voor veel praktijkhouders amper nog te behappen. ‘Wij hebben steeds minder regie over onze eigen praktijk. Vanuit allerlei organisaties worden er dingen over de schutting gekieperd, die we niet erbij kunnen hebben. De GGZ speelt daar een hoofdrol bij, want ze hebben een wachtlijst van een jaar. Stel je voor: je bent suïcidaal en dan sta je een jaar op de wachtlijst. Ons grote plus is dat we steeds bereikbaar zijn, maar dat is ook onze grootste valkuil. Wij zijn de enigen die nooit zullen zeggen: “Jij mag nooit meer komen.”’

Maatschappelijke problemen

‘We hebben grote maatschappelijke problemen met z’n allen. Ik heb gisteren nog een casus gehad van een gezin in nood: seksuele bedreigingen, verkrachtingen, een moeder en twee kinderen in het spel. Er moet urgent ingegrepen worden in de woonsituatie, want die mensen wonen allemaal in één huis en kunnen nergens heen. Ze moeten uit elkaar en dan heb je de gemeente nodig om een urgentieverklaring te maken zodat dit geweld stopt, zeker als daar twee kinderen van 11 en 13 bij betrokken zijn.’

‘We hebben kernteamoverleg gehad en dan zegt de gemeente: we hebben nog geen casemanager gevonden voor deze casus. Ik snap de capaciteitsproblemen, maar dit kan niet. Ze hebben een zorgplicht maar die voeren ze niet uit omdat ze geen mensen hebben. Als huisartsen zullen wij nooit naar huis gaan om vijf uur, maar gaan door totdat we een oplossing gevonden hebben. Dat is moeilijk voor een huisarts en dat is de reden waarom veel collega’s dit niet meer trekken. Als wij allemaal samen zouden werken, zou dit niet hoeven.’

‘Nog een voorbeeld. De wachttijd voor urologie in Tilburg is één jaar. Dat is toch bizar. Ik kan dat aan mijn patiënten niet meer uitleggen. Ik kan iemand met een prostaatprobleem drie tot zes maanden aan het plassen houden en medicatie verstrekken, dat kan allemaal, maar op een gegeven moment wordt het wel allemaal te veel. Tegen de tijd dat je er bijna bent, moet je toch weer naar het ziekenhuis, omdat het te lang heeft geduurd.’

Coachende rol

Dick Groot wil patiënten graag uitleggen dat ‘medicaliseren’ niet altijd de oplossing is, maar daarvoor heeft hij dan wel tijd nodig. ‘We moeten een meer coachende rol oppakken. Dat kan alleen als ik tijd heb. Dan kan ik mijn 80-jarige patiënt uitleggen dat die nieuwe heup misschien niet zoveel gaat brengen als hij of zij denkt, maar we kunnen wel kijken naar alternatieven. Hetzelfde geldt voor ingewikkelde chemobehandelingen die niets gaan opleveren. Dan kan ik samen met die patiënt kijken hoe we het laatste stukje van het leven gaan invullen. Weet je wat dat allemaal kan opleveren voor de BV Nederland als we dit zo gaan doen?’

Links:

• Vereniging Praktijkhoudende Huisartsen
• Huisartsen in actie: 27 juni t/m 1 juli 2022
• Bijna helft huisartsen zou burn-outklachten hebben: ‘Vertrouwen in huisarts als professional moet weer terug’, 7 februari 2022

Dit is een gedeeltelijke voorpublicatie van een artikel dat binnenkort in MedischOndernemen 2 verschijnt.