Jurisprudentie: Arts mag niet zonder meer vertrouwen op de assistent

donderdag 22 oktober 2015
timer 7 min
Het Regionaal Tuchtcollege gaf een waarschuwing aan een huisarts omdat hij blindelings vertrouwde op het oordeel van zijn triageassistent. Dat oordeel bleek onjuist. In hoeverre mag je als arts vertrouwen op de beslissing van een collega?

De klacht:

Een vrouw klaagt dat zij ten onrechte niet is gezien door de huisarts op de huisartsenpost waardoor zij onnodig heeft geleden.


De feiten:

De man van de vrouw belt ‘s morgens rond 6 uur naar de huisartsenpost, in verband met een valpartij van zijn vrouw de avond ervoor. Zij is gestruikeld en heeft dikke, pijnlijke enkels. De man wordt te woord gestaan door een triageassistent en hij vraagt meerdere malen om een huisvisite. De triageassistent deelt mee dat er geen reden is voor een huisvisite en adviseert om de steunkousen uit te doen, te koelen en om pijnstilling te nemen. Als er geen verbetering is moet de vrouw 2 uur later contact opnemen met haar eigen huisarts. De dienstdoende arts op de huisartsenpost autoriseert dit bericht 3 kwartier later, zonder dat de patiënt door hem is gezien. De vrouw neemt om 8 uur contact op met haar eigen huisarts en hij bezoekt haar 2 uur later thuis. De vrouw wordt ingestuurd naar het ziekenhuis alwaar een gebroken en gekneusde enkel wordt geconstateerd. De gebroken enkel wordt 8 dagen later geopereerd en de vrouw verblijft nog 3 weken in een revalidatiehuis.

 

De beoordeling van het Regionaal Tuchtcollege:

De kern van de klacht is dat de dienstdoende arts de vrouw niet heeft gezien terwijl daar meerdere malen om is verzocht. Het College is van oordeel dat de arts het bericht niet zonder meer had mogen autoriseren. Elk uitdrukkelijk verzoek tot een visite is voldoende reden voor een dienstdoende arts om dan ook een visite af te leggen, aldus het College. De arts had een meer kritische houding moeten aannemen en de triagist om nadere informatie moeten vragen en/of bij de patiënt zelf de situatie moeten checken. De arts verklaart dat hij volledig heeft vertrouwd op de deskundigheid van de triageassistente. De arts is er ten onrechte aan voorbij gegaan dat hij eindverantwoordelijk is. De arts krijgt een waarschuwing. Om redenen van algemeen belang zal de beslissing - zodra zij onherroepelijk is - bekend worden gemaakt in de Nederlandse Staatscourant en aan Medisch Contact ter bekendmaking worden aangeboden. De reden hiervoor is volgens het College dat het gewenst is om nog eens te benadrukken dat als de huisartsenpost wordt ingeschakeld van de dienstdoende arts mag worden verwacht dat hij de hulpvragen kritisch beoordeelt en niet zonder meer vertrouwt op de afweging van de triageassistent.

 

Triage op de huisartsenpost

Het uitgangspunt van het tuchtrecht is dat er in principe sprake is van individuele tuchtrechtelijke verwijtbaarheid van de hulpverlener en men zal niet snel verantwoordelijk worden gehouden voor het handelen van een ander (zoals een triageassistente). Toch is dat met deze uitspraak wel gebeurt. Het handelen van de hulpverlener wordt in het tuchtrecht meestal getoetst aan de eerste tuchtnorm, artikel 47, eerste lid onder a Wet BIG: de zorgvuldigheidsnorm. De tuchtrechter zal bij het beoordelen van de tuchtrechtelijke aansprakelijkheid van de hulpverlener voor het handelen van het hulppersoneel als maatstaf nemen of het hulppersoneel bevoegd en bekwaam was en of er voldoende toezicht is gehouden. De tuchtcolleges toetsen dan vooral de regeling van de voorbehouden handelingen. In de Wet BIG staat welke zorgverleners de voorbehouden handelingen zelfstandig mogen uitvoeren. Anderen kunnen deze handelingen alleen in opdracht uitvoeren.

 

Triage is geen voorbehouden handeling zoals opgesomd in de Wet BIG, maar triage is wel een risicovolle handeling. Op risicovolle handelingen zijn de bepalingen over voorbehouden handelingen van de Wet BIG niet ‘analoog’ van toepassing. De lijst van voorbehouden handelingen is limitatief en alle andere handelingen kunnen in beginsel door een ieder worden uitgevoerd.

 

Eindverantwoordelijkheid

De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de geleverde zorg vanuit de huisartsenpost ligt uiteraard primair bij de arts, die op dat moment dienst heeft, dit blijkt ook uit eerdere jurisprudentie. De dienstdoende arts is verantwoordelijk voor toezicht en controle op het functioneren van de assistent. Wat het lastig maakt bij huisartsenposten, is dat de dienstdoende arts vaak met - voor hem – onbekende assistenten werkt, en voor zijn handelen afhankelijk is van de triage: hij moet daarop kunnen vertrouwen.

 

Met de opkomst van de huisartsenposten heeft de tuchtrechter geoordeeld dat patiënten wel altijd onbelemmerd toegang moeten hebben tot de arts maar dat de arts geen verwijt kan worden gemaakt over de advisering vanuit de huisartsenpost door de triageassistent als de assistent heeft gehandeld volgens de protocollen, afspraken en instructies voor intake en triage.

 

In een soortgelijke uitspraak in 2006 oordeelde het Centraal Tuchtcollege ook anders dan in deze uitspraak: de dienstdoende arts mocht de triage wel aan een triageassistent overlaten omdat er goede afspraken en protocollen waren op de huisartsenpost en het College achtte de assistente bekwaam om de triage uit te voeren . De IGZ wilde toen graag een uitspraak van het Centraal Tuchtcollege over de vraag bij wie nou uiteindelijk de verantwoordelijkheid voor de afhandeling van een telefonische hulpvraag ligt als buiten kantooruren een doktersassistente voor de telefoonfunctie op de huisartsenpost wordt ingezet. Het Centraal Tuchtcollege zou, bij het ontbreken van duidelijke normen, door een uitspraak te doen normerend kunnen optreden. Het Centraal Tuchtcollege oordeelde toen dat er niet voldoende aanleiding was om hierover een algemene uitspraak te doen. Negen jaar later doet het Regionaal Tuchtcollege Den Haag dit dus wél: de eindverantwoording ligt altijd bij de dienstdoende arts.

 

Uit deze - meest recente - uitspraak kan men twee belangrijke dingen halen:

  • Als een patiënt meerdere malen uitdrukkelijk vraagt om een huisvisite dan moet dat worden gehonoreerd. De vraag is of dat haalbaar is op grote huisartsenposten, waar men nu vaak al kampt met onderbezetting op drukke momenten.
  • De dienstdoende arts op een huisartsenpost mag niet zonder meer vertrouwen op de triageassistent. De gevallen waarin de arts juist wel of juist niet een meer kritische houding moet aannemen en de triagist om nadere informatie moet vragen zijn vooralsnog niet duidelijk. Zonder nuance kan deze uitspraak het hele systeem van triage, zoals dat nu wordt toegepast op bijna alle huisartsenposten in Nederland, ondermijnen.

 

De uitspraak roept meer vragen op dan het momenteel kan beantwoorden. Hopelijk gaat het Centraal Tuchtcollege zich hier in de toekomst nog over buigen…

 

Taakdelegatie

Op 12 december 2015 geeft Mai Fleetwoord Bird een sessie over taakdelegatie tijdens het congres Praktijkorganisatie Anno Nu. Meer weten? Kijk op www.praktijkannonu.nl.

 

Bronnen:

R.M.S. Doppegieter, ‘Een nieuwe ontwikkeling in de huisartsenzorg: de huisartsendienstenstructuur. Een aantal juridische aspecten’, TvGr 2005-3, p.208-220.

J.C.J. Dute e.a., Voorbehouden handelingen tegen licht, De regeling van artikel 35-39 Wet BIG heroverwogen, Amsterdam: AMC/Universiteit Amsterdam, Instituut voor Geneeskunde 2009, p.30.

H.E.G.M. Hermans & M.A.J.M. Buijsen, Recht en gezondheidszorg, Amsterdam: Reed Business 2010, p. 196-197.

CTG 25 mei 2000, Medisch Contact 2001, nr. 1, p. 27-29.

CTG 9 juni 2006, 2005/072-082.

RTG Den Haag, 14 juli 2015, nr.2014.168, ECLI:NL:TGZRSGR:2015:94

 

Mai Fleetwood-Bird is al 20 jaar werkzaam als logopedist in de eerste lijn en tevens jurist gezondheidsrecht en bespreekt voor MedischOndernemen de meest recente en relevante jurisprudentie en bijbehorende regelgeving.

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

person_outlineBlog

‘What happens when you stop micro-managing’

27 mrt om 15:30 uurtimer4 min

Op LinkedIn gaat een filmpje rond. Zeven paarden staan klaar voor een race. Het startschot klinkt, en één werpt…

Lees verder »

Uw werknemer meldt zich ziek. Wat nu?

27 mrt om 15:00 uurtimer4 min

Alle bedrijven krijgen er wel eens mee te maken: een zieke werknemer. Waar moet u als werkgever allemaal…

Lees verder »
Sule Karagan, expert Werkgeversdesk en senior jurist arbeidsrecht bij VvAA
all_inclusiveAchtergrondartikel

Personeelsdossier en dossieropbouw: Nooit te laat om mee te beginnen

26 mrt om 13:00 uurtimer4 min

Een goed opgebouwd personeelsdossier kan doorslaggevend zijn bij een conflict of als je ontevreden bent over…

Lees verder »
flash_onNieuws

Cao Huisartsenzorg 2024-2025 vastgesteld

21 mrt om 13:19 uur

De Cao Huisartsenzorg regelt de arbeidsvoorwaarden voor het ondersteunend personeel binnen de…

Lees verder »
all_inclusiveAchtergrondartikel

Zes essentiële onderdelen van de arbeidsovereenkomst

14 mrt om 13:00 uurtimer4 min

Een arbeidsovereenkomst opstellen is meer dan een kwestie van kiezen. Je moet namelijk wel weten wat de…

Lees verder »
person_outlineBlog

Buitenlandse tandartsen zijn broodnodig. Wie doet er mee?

14 mrt om 12:00 uurtimer3 min

De schier oeverloze strijd voor meer opleidingsplaatsen voor tandartsen is zinloos, als er niet tegelijkertijd…

Lees verder »
person_outlineBlog

Grip op verzuim in de zorg: Hoe zetten we het dalende ziekteverzuimpercentage door?

7 mrt om 15:17 uurtimer4 min

De zorg blijft één van de meest veeleisende sectoren om in te werken. Werknemers verzorgen dagelijks talloze…

Lees verder »
Timo Hans Stress is een kunst www.timohans.nl
person_outlineBlog

Ga stress te lijf met ‘Stress is een kunst’

6 mrt om 16:00 uurtimer4 min
Het gebruikelijke recept als je last hebt van stress is rust. Maar is dat echt de beste therapie? In ‘Stress is…
Lees verder »