Evelyn Brakema over het Groene Zorg Festival: ‘Steeds meer zorgverleners bijten zich vast in thema klimaat’

donderdag 26 september 2024
timer 6 min

Evelyn Brakema, voorzitter van de Groene Zorg Alliantie: ‘Door de Green Deal 3.0 integreren nu alle zorgopleidingen Planetary Health als thema.’ (Foto: Ed van Rijswijk)

De steun voor vergroening in de zorgsector groeit snel, signaleert Evelyn Brakema, voorzitter van de Groene Zorg Alliantie. Zo trekt het Groene Zorg Festival op 28 september meer dan 650 deelnemers en telt de Groene Zorg Alliantie inmiddels meer dan 220 aangesloten clubs. Komende zaterdag staan onder meer ‘klimaatdesinformatie’ en ‘klimaatrechtvaardigheid’ op de agenda. Het festivalprogramma bestaat uit ‘innovatieve workshops, boeiende paneldiscussies en inspirerende sprekers als André Kuipers, Joyce Browne, Aniek Moonen en Tim Fransen.’   

‘Veel medici zetten zich inmiddels in omdat ze zich meer realiseren hoezeer gezondheid samenhangt met klimaatverandering’, vertelt Evelyn Brakema, huisarts in opleiding en wetenschapper bij het LUMC. Ook is ze voorzitter van de Groene Zorg Alliantie, die dit jaar voor de derde keer het Groene Zorg Festival organiseert. De alliantie is als beweging een brede afspiegeling van de zorg, waarin onder meer studenten, verpleegkundigen, fysiotherapeuten, tandartsen en medisch specialisten samen actief zijn.

Het aantal actieve zorgverleners groeit snel, zegt Brakema. Inmiddels is landelijk een scala aan commissies en green teams betrokken: netwerken als de Groene Huisarts, Duurzame Oogheelkunde, de Groene OK, green teams van ziekenhuizen. Vanuit deze clubs organiseren vrijwilligers het festival, als jaarlijks ontmoetings- en uitwisselingsmoment voor de verschillende beroepsgroepen.

Klimaatdesinformatie

‘Klimaatdesinformatie’ is een van de grote thema’s dit jaar. ‘Een groeiend probleem’, constateert Brakema. ‘De verspreiders zijn een kleine groep, die heel luid is en actief informatie verspreidt die niet klopt. Dat is echt schadelijk voor de gezondheid, omdat klimaatverandering invloed heeft op alle gezondheidsuitkomsten. We zien bijvoorbeeld ouderen die in de zomer hele periodes hun huis niet meer uitkomen vanwege de hitte. Verloskundigen zien een toename van het aantal vroeggeboortes. Tegelijk is er een kleine groep die klimaatverandering blijft ontkennen en de wetenschappelijke bewijzen daarvoor bagatelliseert. Zij hebben grote invloed op beleidsmakers en burgers, waardoor het moeilijker wordt voor artsen om hun werk te doen.’

Evelyn Brakema te midden van de organisatoren van het Groene Zorg Festival 2.0, 23 september 2023.
Evelyn Brakema te midden van de organisatoren van het Groene Zorg Festival 2.0, 23 september 2023.

Feitenkennis cruciaal

Patiënten hechten intussen veel waarde aan de informatie over klimaat die ze van artsen krijgen, zo blijkt uit onderzoek. ‘Dat brengt ook verantwoordelijkheid voor ons mee. Het is dus belangrijk dat we weten hoe de feiten over klimaat in elkaar zitten. Als er desinformatie verspreid wordt, moeten we daar op een goed onderbouwde manier op kunnen reageren.’

Zo was recent de totale uitstoot van de zorgsector onderwerp van discussie, door een stelling van Martien Visser, lector bij de Hanzehogeschool en manager bij de Gasunie (Zorgvisie, ‘Zorg stoot veel minder CO2 uit dan vaak wordt gedacht’). Volgens Visser zou de zorg niet verantwoordelijk zijn voor 7 procent van de Nederlandse CO2-uitstoot, maar aanzienlijk minder. Brakema: ‘Die 7 procent is gebaseerd op een zeer degelijke studie van het RIVM, gepubliceerd in wetenschappelijk tijdschrift the Lancet. Door de uitspraak van zo’n lector kunnen mensen weer tien stappen terug gaan qua bewustwording.’

Klimaatrechtvaardigheid

Een ander groot thema is ‘klimaatrechtvaardigheid’, vertelt Brakema. ‘Het klimaatprobleem is super onrechtvaardig verdeeld. Degenen die de meeste klimaatschade veroorzaken zijn vaak ook degenen die er als laatste last van hebben. De effecten zijn vaak grootschalig, nationaal en internationaal. Door onze uitstoot hebben nu mensen in Kenya last van droogte en watertekorten, waardoor oorlogen kunnen ontstaan. De schade ontstaat vaak daar waar mensen geen infrastructuur hebben die hen tegen rampen beschermt.’

Klimaatschade

Ook binnen Nederland pakt de klimaatschade verschillend uit voor de gezondheid. ‘Mensen met een hoger inkomen vliegen vaak meer en hebben een grotere footprint. De meeste luchtvervuiling is vlakbij snelwegen, waar vaak mensen met minder inkomen wonen. Als zorgprofessionals kunnen we ons dus hard maken voor klimaatrechtvaardigheid, lokaal en nationaal. We kunnen ons uitspreken voor oplossingen, waarmee je de meest kwetsbaren niet extra mee straft. Neem bijvoorbeeld de verschillende medicijnen voor astmapatiënten, waarbij aerosolen een sterk broeikasgas uitstoten en poederinhalatoren niet. Verzekeraars vergoeden nu niet altijd de milieuvriendelijke poederinhalatoren. Wanneer we poederinhalatoren de standaard gaan maken, zou het onrechtvaardig zijn als de astmapatiënt, die dus vaker langs een vervuilende snelweg woont , daar voor moet opdraaien.’

Lessen delen

Komende zaterdag trekt de derde editie van het festival meer dan 650 deelnemers. Brakema herinnert zich dat bij de start van de Groene Zorg Alliantie in 2021 zich zestien groepen aansloten. ‘Inmiddels zijn dat er meer dan 220, met in totaal duizenden zorgprofessionals. Iedereen die aanhaakt, haakt ook niet meer af, zo blijkt. Veel mensen bijten zich vast in het onderwerp. Door te verbinden, willen we de transitie naar duurzame zorg en een gezonde aarde versnellen. Die verbinding zorgt ervoor dat we niet allemaal zelf het wiel hoeven uit te vinden: huisartsen kunnen bijvoorbeeld leren van de lessen van de geriaters. Ook verenigen we de stem van de verschillende zorgprofessionals.’

Kennis in Green Deal en Planetary Health in opleiding

‘Dankzij de pleidooien van de alliantie hebben we ‘Kennis’ als nieuw thema in de Green Deal 3.0 kunnen krijgen. Daardoor gaan nu alle Nederlandse zorgopleidingen Planetary Health als thema integreren. We hebben samen met de internationale klimaat- en gezondheid  gemeenschap hard gelobbyd om gezondheid op de agenda van de Klimaattoppen te krijgen. Afgelopen jaar is dat in Dubai voor het eerst gelukt als apart dagthema. Daaruit blijkt dat zorgprofessionals wel degelijk invloed hebben. Ik word kortom hoopvol van alle veranderingen die we voor elkaar krijgen en de energie die er in onze beroepsgroep zit.’

Link: Groene Zorg Festival 2023 druk bezocht: ‘Stijgende zorgvraag en personeelsschaarste vergen een radicaal andere aanpak’, 4 oktober 2023


Groene Zorg Festival, 28 september: ‘Zorgen kan ook duurzaam’

Op zaterdag 28 september houdt De Groene Zorg Alliantie de derde editie van het Groene Zorg Festival in het Gooiland Hotel in Hilversum. De klimaatcrisis vormt deze eeuw al de grootste bedreiging voor de gezondheid. Paradoxaal genoeg draagt de zorg substantieel bij aan de crisis, met maar liefst 7% van de Nederlandse CO2-uitstoot. Zo zorgt de zorg voor de patiënt van morgen. Ruim 650 zorgprofessionals vieren aanstaande zaterdag 28 september ‘dat zorgen ook duurzaam kan!’

Meer informatie: Groene Zorg Festival, Gooiland Hotel, Hilversum, 28 september 2024

 

Meer artikelen met dit thema

Charissa van Bruggen - foto: VB Fysio & Leefstijl
mic_external_onInterview

Fysiotherapeut Charissa van Bruggen: ‘Elke dag blij dat we mensen weer een stapje verder laten lopen’

21 mei om 10:30 uurtimer6 min

Psychosomatisch fysiotherapeut Charissa van Bruggen combineert haar liefde voor beweging met…

Lees verder »
flash_onNieuws

KNMT lanceert voorlichtingsvideo over duurzaamheid

14 mei om 09:00 uurtimer3 min

Om patiënten bewuster te maken van meer duurzaamheid in de mondzorg en hun eigen rol daarbij, lanceert de KNMT…

Lees verder »
'De data zijn overtuigend en laten zien dat natuurinterventies effect hebben op gezondheid en welzijn.' (Foto: Shutterstock)
mic_external_onInterview

Rutger de Graaf over ‘Natuur op Recept’: ‘We weten allang dat natuur helpt. Maar hoe organiseer je dat?’

9 mei om 12:30 uurtimer5 min
Rutger de Graaf heeft een verbindende rol binnen het programma ‘Natuur op Recept’. Het programma van Collectief…
Lees verder »
'Klimaatpsycholoog' en bosbouwer Jaap van der Stel
mic_external_onInterview

Jaap van der Stel: ‘Ook verpleegkundigen kunnen duurzame initiatieven nemen én agenderen’

5 mei om 10:00 uurtimer4 min
Volgens Jaap van der Stel, emeritus-lector geestelijke gezondheidszorg en klimaatpsycholoog, is het hoog tijd dat…
Lees verder »
Janneke De Jong-Vries - De Buitenfysiotherapeut - Foto Evelien Eijpelaar
flash_onNieuws

Zorgprofessionals bundelen krachten voor ‘Natuur op Recept’

1 mei om 13:00 uurtimer3 min

Steeds meer eerstelijnszorgverleners als huisartsen en fysiotherapeuten zetten actief in op het gebruik van…

Lees verder »
mic_external_onInterview

Sarah Floris en Carrie Waller (Praktijk Noorderlingen): Laagdrempelige leefstijlzorg tegen de klippen op

30 apr om 15:30 uurtimer5 min

Op de gevel van Praktijk Noorderlingen in Amsterdam-Noord staat niet met grote letters ‘leefstijlartsen’. Toch…

Lees verder »
flash_onNieuws

Audit duurzaamheid voor huisartsenpraktijken: bewustwording, teaminzet en praktische actie

17 apr om 13:00 uurtimer5 min
Huisartsenpraktijken die deelnemen aan NHG-Praktijkaccreditering kunnen vanaf deze maand kiezen voor de nieuwe…
Lees verder »
‘Geen pillen maar paprika’s’
person_outlineBlog

Duurzaamheid in de apotheek: Een noodzaak voor de toekomst

21 mrt om 08:45 uurtimer3 min

In deze tijd waarin duurzaamheid steeds belangrijker wordt, staat ook de farmaceutische sector voor een…

Lees verder »