Proef ‘patiëntenruil’ Drechtsteden: patiënten nemen niet graag afscheid van huisarts

Een proef met patiëntenruil tussen huisartsen in de regio Drechtsteden heeft minder mensen verleidt tot overstappen dan verwacht. De initiatiefnemer, regionale huisartsenorganisatie DrechtDokters, ziet de pilot als een eerste stap om de zorg dichter bij huis te organiseren. In de proef, waaraan dertig huisartsen uit de regio meededen, werden in één keer 3000 brieven naar patiënten verstuurd.

In de brief die DrechtDokters naar patiënten verstuurde, deed de organisatie het voorstel: zou u willen overstappen naar een huisarts die dichter bij uw woonadres is gevestigd? (Zie: Samen werken aan zorg dichtbij huis). Aanleiding voor de actie was het groeiende aantal patiënten dat op te grote afstand van zijn huisartspraktijk woont. Oorzaken daarvan zijn het tekort aan huisartsen en de patiëntenstop bij veel praktijken, waardoor verhuisde patiënten zich niet bij dichtstbijzijnde huisarts kunnen inschrijven.

Het doel van de proef was de bereikbaarheid van de zorg te verbeteren, sneller te kunnen inspelen op hulpvragen en de samenwerking met andere wijkzorgverleners te versterken. Voorop stond dat de deelname van patiënten volledig vrijwillig was. Dertig huisartsen uit onder meer Hendrik-Ido-Ambacht, Zwijndrecht en Ridderkerk deden mee aan de eerste ronde.

Beweegredenen huisartsen

Een van de deelnemende artsen is Marieke Poley, huisarts in Hendrik-Ido-Ambacht. Haar praktijk telde ongeveer 60 patiënten buiten het ideale postcodegebied, van wie er 45 een brief ontvingen. Poley gaf voor de pilot aan het experiment spannend te vinden.

‘Ik raak patiënten kwijt die ik ken en moet ook nieuwe mensen gaan leren kennen,’ zei ze. Toch stond ze achter het initiatief: ‘Ik vind het een goede ontwikkeling voor de wijkgerichte zorg, waarin we zorgen voor mensen binnen afzienbare afstand.’

Josette van Loon van DrechtDokters benadrukt de zorgvuldige opzet van het initiatief bij RTV Dordrecht. ‘Je kunt niet vijftig patiënten uitschrijven bij een huisarts en er honderd terugkrijgen,’ legde ze uit.

Reacties van patiënten

Slechts een beperkt aantal patiënten reageerde op het verzoek. DrechtDokters hoopte dat ongeveer een kwart van de aangeschreven mensen zou overstappen, maar dat percentage werd niet gehaald. De huisartsenorganisatie noemt geen exact aantal overstappers.

Patiënten reageerden soms met de vraag ‘waarom moet ik weg?’ ‘Dat kun je vaak uitleggen, maar lang niet altijd. Het is geen persoonlijke kwestie, maar een praktische. We moeten concluderen dat sommige mensen erg gehecht zijn aan hun huisarts en dus niet van plan zijn om te ruilen,’ constateert Van Loon na afloop. ‘We kunnen, hoe goed bedoeld ook, niemand verplichten.’

Ook huisarts Poley gaf vooraf aan weerstand te verwachten: ‘Ik kan me goed indenken dat het als patiënt eng is om je vertrouwde huisarts los te laten.’ Van de patiënten die wél wilden overstappen, lukte bij 85 procent de overplaatsing daadwerkelijk. Van Loon noemde het een ‘grote puzzel’, omdat de verschuivingen in verhouding moesten blijven tussen de verschillende praktijken.

Vervolgstappen

Ondanks de beperkte respons noemt Van Loon de proef leerzaam. Een mogelijke vervolgstap is het betrekken van meer huisartsen bij een volgende ronde, om de zorg in de regio efficiënter en laagdrempeliger te maken.

‘Daarover zijn we in gesprek. Nog niet dit jaar en wellicht in aangepaste vorm, zodat het minder werk is en minder misverstanden oplevert,’ aldus Van Loon. ‘Al is niet honderd procent gelukt, het was toch de moeite waard om dit in gang te zetten. Nu kunnen we hierop voortborduren.’

Lees ook:

• Samen werken aan zorg dichtbij huis, 15 augustus 2025
• Samenwerken aan Toekomstbestendige Huisartsenzorg in de DrechtDokters Regio, 20 september 2024
• Hengelo wil tekort aan huisartsen voorkomen met een strategische agenda, 29 september 2025