Erik van Dam (vvAA): ‘Zzp-wet opnieuw op de lange baan, maar fiscus handhaaft wel’

De ontwikkeling van de nieuwe zzp-wet lijkt opnieuw te stagneren. Het demissionaire kabinet maakte deze zomer nog haast met het wetsvoorstel Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties (Vbar), maar nu dreigt het wetstraject nu stil te vallen. ‘De politiek twijfelt over de route, maar de fiscus niet. Wie stilzit, ziet het naheffingsrisico met de tijd oplopen’, betoogt Erik van Dam, senior adviseur Kennismanagement bij VvAA.

Het kabinet publiceerde vlak voor het verkiezingsreces zowel het wetsvoorstel Vbar als een alternatief, de Zelfstandigenwet, die wordt gesteund door VVD, D66, CDA en SGP. Van Dam constateert dat er in beide trajecten weinig voortgang zit (zie: Stagnatie ontwikkeling zzp-wet op handen, 12 november 2025).

‘De steun voor de Vbar brokkelt af met de nieuwe samenstelling van de Kamer, terwijl de Zelfstandigenwet nog vol haken en ogen zit. De Kamer lijkt te wachten op een nieuw kabinet voordat er knopen worden doorgehakt.’ Daardoor wordt de geplande invoering per 1 juli 2026 volgens Van Dam ‘hoogst onzeker’.

‘Zachte landing is geen vrijbrief’

Intussen handhaaft de Belastingdienst sinds 1 januari 2025 weer op schijnzelfstandigheid. Er geldt daarbij nog een  zogeheten ‘zachte landing’, met oriënterende bedrijfsbezoeken en geen boetes dit jaar. ‘Toch is dat geen vrijbrief. De grootste financiële dreiging is niet de boete, maar de naheffing van werknemerspremies, met rente en met terugwerkende kracht tot 1 januari 2025.’

Ook de modelovereenkomsten waarop veel zorgprofessionals vertrouwen, bieden volgens Van Dam geen volledige zekerheid. Deze blijven gelden tot eind 2029, maar alleen als de praktijk precies overeenkomt met wat in het model staat. De Belastingdienst spreekt van ‘schijnzekerheid’.

‘Flexibele schil blijft essentieel’

De zorg is volgens Van Dam extra gevoelig voor de onzekerheid rond de zzp-wet. Zelfstandigen zijn essentieel om gaten in roosters op te vangen bij ziekte, piekdrukte of specialistische inzet. ‘Vooral in situaties van ‘ziek, piek en uniek’ is een flexibele schil van zelfstandige zorgprofessionals essentieel.’ Daarom pleit de VvAA, samen met KNMT, LHV en FMS, voor een realistischer interpretatie van de regels. Zo zou het volgen van medische standaarden niet automatisch moeten worden gezien als ‘organisatorische inbedding’.

‘Ondernemerschap aantonen’

Van Dam raadt zorgorganisaties én zelfstandigen aan om hun samenwerking kritisch te beoordelen. ‘Toets je afspraken met de Deliveroo-meetlat in de hand. Documenteer goed hoe het ondernemerschap vorm krijgt, bijvoorbeeld via meerdere opdrachtgevers of eigen investeringen. Wie niets doet, loopt risico op risicocumulatie.’

Volgens VvAA is de boodschap helder: de strijd tegen schijnzelfstandigheid mag niet doorschieten. ‘De politiek moet ruimte laten voor gerichte zelfstandige inzet. Anders snijdt de wet zichzelf in de vingers. Totdat de duidelijkheid er is, doen zorgprofessionals er goed aan hun samenwerkingen kritisch tegen het licht te houden, voordat de Belastingdienst dat doet.’

Adviezen van Erik van Dam

Voor zowel opdrachtgevers als zzp’ers, is stilzitten geen optie, stelt Van Dam. Zijn adviezen op een rij:

• Toets je samenwerkingen nu, met de Deliveroo-meetlat in de hand. Kijk of de zelfstandigheid van de zorgprofessionals in de praktijk verdedigbaar is.

• Gebruik modelovereenkomsten bewust en alleen als ze echt passen bij de feitelijke werkwijze.

• Documenteer afspraken goed, zeker over de inspanningen om de arbeidsrelatie op de juiste wijze vorm te geven. 

• Overweeg alternatieve vormen die beter bij een duurzame samenwerking passen; kijk breder, verder vooruit.

Meer lezen:

• Stagnatie ontwikkeling zzp-wet op handen
• Erik van Dam (VvAA) over nieuwe zzp-wetten: ‘De wetsvoorstellen gaan alweer op de lange baan’ , 16 juni 2025
• Erik van Dam (VvAA) over zzp’en en regeldruk na Rutte IV: ‘Unieke kans voor herbezinning’, 28 september 2023